Cumhuriyet döneminde ortaya çıkan isyanlarda aşiretlerin rolü

Abstract

Bu çalışmada, genç cumhuriyetin yaşamış olduğu isyan furyası sonrası oluşmuş olan travmanın devlet üzerinde ne denli etkili olduğu incelenecektir. Özellikle cumhuriyet ilan edilmeden önce de birçok isyanın vuku bulduğu ve bu isyanların Türkiye’yi sıkıntıya uğrattığını belirtilebilir. Çalışmanın ana paydası ve omurgası, çıkan isyanlarda aşiretlerin ne kadar etkili olduğu gerçeğidir. Özellikle, Halifelik kurumunun ortadan kaldırılması sonrası ortaya çıkan tabloda aşiretler, merkezi hükümetin, ulus devlet inşası için kendilerinin feda edileceği algısı, çıkan isyanlarda önemli rol oynamıştır. Ayrıca, Halifeliğin yeni kurulmuş olan devlette yaşayan halk için birleştirici bir nosyon etkisi olduğu da belirtilebilir. Çalışmanın önemli merhalelerinden biri de Şeyh Sait İsyanı sonrası, Kemalist yönetimin aşiretlere olan bakış açısıdır. Bilhassa, bu isyan neticesinde görülecektir ki ülkenin doğusunda aşiretlerin ciddi bir oranda nüfuzlarının yanı sıra askeri güçleri de vardır. Bu gücü iyi kavrayan merkezi yönetim, aşiretler üzerine bir takım tenkil hareketleri düzenlemiştir. Yapılan bu hareketler neticesinde, aşiretlerin bazen yalnız bazen de birleşerek, isyan ettikleri görülmüştür. Bu çalışmanın ana amaçlarından biri de 1923-1940 yılına kadar çıkan isyanların yayılmasında aşiretlerin etkisini ortaya çıkarmaktır.

In this study, it will be examined the effects of trauma that was formed after wave of rebellion that young republic lived on the state. In particular, it can be stated that several rebellions have occurred before declaration republic and these rebellions have created in Turkey. The main focus of study is the fact that how effective the tribes in the riots. Tribes were perceived themselves as threat to the nation–building process after abolition of the Caliphate Institution. This perception has played a major role in the rebellions. In addition, it can be underlined that there was a unifying role of the Caliphate for people were living in the newly established state. One of the most important phase of this study is the perspective of Kemalist government on tribes after sheikh Said Rebellion. The result of this rebellion has shown that tribes had a significant proportion of penetration as well as military force in the east of country. The central government that understood well this power organized some kind of punishment movements on tribes. As a results of these movements, it was observed that that tribes rebelled as sometimes alone or United. One of the main purposes of this study is also to reveal the effects of the tribes on the spreads of rebellion in the years between 1923-1940.