626 numaralı Diyarbakır şer’iyye sicili’nin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H. 1206- 1207 / M. 1792 – 1793)

Abstract

Şer’iyye sicilleri, Osmanlı Devleti sosyal, kültürel, iktisadi ve ictimai konular üzerine araştırma yapacaklar için son derece önemli kaynaklardandır. Çünkü şer’iyye sicilleri kayıt altına alındığı döneme ışık tutar. Bu siciller, Osmanlı Devleti’nin hukuk sistemi, toplum yapısı, kültürel, iktisadi ve idari yapısına dair önemli bilgiler veren birinci elden kaynaklardandır. 59 sayfadan oluşan 626 Numaralı Diyarbakır Şer’iyye Sicili’nde, (H. 1206- 1207 / M. 1792 – 1793) yılları arasında Diyarbakır’da meydana gelen ve mahkeme kayıtlarına yansıyan olayları içeren belgeler bulunmaktadır. Şer’iyye sicili’nde, İnsanlar arasında oluşan alacak-verecek meseleleri, vergi, miras, cinayet ve hırsızlık gibi birçok konuda verilen kararlar bulunmaktadır. Bu belgeler çalışmamızın temel iskeletini teşkil eder. Bu çalışmada, Şer’iyye sicili, Şer’iyye mahkemeleri, Diyarbakır tarihi ve Osmanlı Devleti dönemi Diyarbakır idari taksimatı hakkında kısaca bilgiler verildikten sonra çalışmanın esasını teşkil eden 626 Numaralı Şer’iyye Sicili’nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Ayrıca çalışmanın sonunda belgede geçen Osmanlıca kelimelerinden oluşan bir sözlük ve eserin orijinal hali bulunmaktadır.

Sharia registers are very important sources for those who will research on social, cultural, economic issues of the Ottoman Empire. Because the records of the Sharia shed light on the period in which they were recorded. These registers are the first hand sources that provide important information about the legal system, social structure, cultural, economic and administrative structure of the Ottoman Empire. The fifty nine pages Sharia Register contains documents containing events that occurred in Diyarbakır and reflected to the court records between the years 1206-1207 / 1792 – 1793. In the Sharia registry, there are decisions made in many subjects such as tax credit, inheritance, murder and theft among the people. These documents constitute the base of our study. In this study, brief information about the Sharia registry, Sharia courts, the history of Diyarbakır and the administrative division of Diyarbakir in the Ottoman Empire period were briefly given and the transcription and evaluation of the Sharia Registery Numbered 626, which is the basis of the study, was performed. In addition, at the end of the study, there is a dictionary and the original version of the Ottoman vocabulary in the document.