İskit sanatı ve Anadolu’daki yayılımı

Abstract

Orta Asya Bozkır kültürleri içerisinde önemli bir yeri olan İskitler, gerek dinleri, gerek sosyo-kültürel yapıları ve gerekse kendilerine özgü sanat anlayışları ile dikkat çekmektedir. İskitlerin Anadolu’daki varlığına ilişkin bulgular ise çeşitli arkeolojik malzemelere ve filolojik verilere dayandırılmaktadır. Bozkır kültürlerinin ortak özelliği olan göçebeliğin, İskit toplumlarının sanat anlayışının ve yaşam tarzının şekillenmesinde büyük bir rol oynadığı görülmektedir. Göçebeliğin en belirgin özelliklerinden birisi olan doğa ile mücadele, av ve savaş odaklı yaşam biçimleri, sanatta “Hayvan Üslubu” olarak tanımlanan bir anlayışın ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. İskit kurganlarında ele geçen çeşitli eserler sayesinde, İskit Hayvan Üslubu hakkında önemli bilgilere ulaşılmaktadır. İskit sanatında Hayvan Üslubu’nun ortaya çıkmasında, İskit toplumlarının dinsel inanışlarının da büyük bir rol oynadığı düşünülmektedir. Geniş bir coğrafyaya yayıldığı anlaşılan İskit kültürü ve sanatının, Anadolu tarihi ve kültürü açısından da önemi büyüktür. Anadolu’da ele geçen çeşitli arkeolojik veriler, söz konusu toplumların dinsel inanışları ve sanat anlayışları hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.

Scythians occupying a significant place among the Central Asian Steppes attract attention not only due to their religion but also their socio cultural structures and understanding of art special to them. On the other hand, the findings related to the presence of Scythians in Anatolia are attributed to various archaeological materials and philological data. It is seen that nomadic life, a common property of steppe cultures, played a very important role in the formation of sense of art and life style of Scythian societies. Struggle with nature, hunting and war oriented life styles which are the most important characteristics of nomadic life paved the way for a sense defined as “Animal Style” in art. Thanks to artefacts obtained from Scythian cairns, important information about Scythian animal style has been attained. In appearing of animal style in Scythian art, it is thought that religious beliefs of Scythian societies played very important role. The importance of Scythian culture and art apparently spread over a wide geography is great in terms of Anatolia History and culture. The archeological data obtained in Anatolia present significant information about religious beliefs and art sense of societies in question.