Kırgız şiirinde geleneğin keşfi ve Egemberdi Ermatov

Abstract

Kırgız şiiri XIX. yüzyıla kadar sözlü kültür geleneğinin bir parçası olarak devam etmiştir. Bu yüzyılın ortalarından itibaren medrese öğrenimi gören halk şairlerinin, şiirlerini elyazması kitaplarda toplamaya başlamasıyla Kırgız şiiri yeni bir dönemece girmiştir. Bu şairler medreselerde dinî bilgilerin yanında Şark edebiyatına ait eserleri de okumuş ve bu edebiyatın etkilerini eserlerine yansıtmışlardır. Sovyet döneminin başlamasıyla bu şairlerin eserleri yasaklanmıştır. Böylece temelleri yeni atılan Kırgız Sovyet Edebiyatı, geçmişle bağları koparılarak, tamamen rejimin istediği mecrada gelişmiştir. Ermatov, Sovyet dönemi şairlerinden olmakla birlikte Sovyet sonrası dönemde Kırgız şiirinin yeniden kendi medeniyet damarlarından beslenerek gelişebileceği düşüncesiyle Şark edebiyatına yönelir ve Kırgız şiirine “geleneğin” kapılarını açar. “Muhammed Paygambar: Dastan”ı bu manada ortaya koyduğu en önemli eserdir. Ermatov bu eserinde sözlü kültüre ait olan destan türünü, modern şiirin yapısal özellikleri ve Şark edebiyatının dünya görüşü ile birleştirmiştir.

Kyrgyz poetry continued as a part of oral culture tradition until XIX century. From the middle of this century, Kyrgyz poetry entered a new turning point after folk poets having madrasa education had started to collect their manuscripts in books. These poets read the works belonging to the Oriental literature in addition to their theological knowledge attained from madrasas. With the start of Soviet era, the works of these poets were banned. Hence, Kyrgyz-Soviet literature whose foundations were just laid was cut its relations with the past; and it developed in a media which the regime wanted. Although Ermatov is one of the Soviet era poets, with the thought that Kyrgyz literature can be fed from its own veins of civilization after Soviet period, he tends towards the Oriental literature and opens the gates of “tradition” to Kyrgyz poetry. His epic, Muhammad Paygambar, is his most important work he has put forth within this sense. In his work, Ermatov has combined epic genre concerning with oral culture with structural properties of modern poetry and the world view of the Oriental literature.