Orhan Pamuk’un Kafamda Bir Tuhaflık romanında postmodern bir flâneur Mevlut

Abstract

Türk roman yazarları arasında Nobel ödülü almayı başarmış olan tek yazar olan Orhan Pamuk gerek yerli gerekse de yabancı okur ve eleştirmenlerin dikkatini çekmeye devam eden üretken bir sanatçı profili çizer. Kafamda Bir Tuhaflık işte bu üretkenliğin sonucunda hazırlanan ve 2014 yılında Yapı Kredi Yayınları arasında çıkan son romanıdır. Romanda Konya-Beyşehirli olan ve Anadolu’dan İstanbul’a göç etmiş olan Mevlut’un aşkı, evliliği ve İstanbul’daki yaşamı konu edinilmektedir. 1969’dan itibaren İstanbul sokaklarında seyyar satıcılık yapan Mevlut, çoğunlukla boza satarak geçimini sağlamaktadır. Romancının özel olarak tasarladığı bu karakter kentte yaşanan ekonomik, mimari, sosyal ve siyasal değişim ve dönüşümlerin anlatılması için araçsallaştırılır. Mevlut ve içinde bulunduğu ilişkiler ağı sayesinde İstanbul’un 1969’dan 2012 yılına kadar olan panoraması çıkartılır. Walter Benjamin’in “Kapitalizmin Yükseliş Çağında Lirik Bir Şair” adlı çalışmasında Charles Baudelaire için ‘flâneur’ yakıştırması yapılır. ‘Flâneur’, aylak aylak gezen aydın’ın anlatımı için kullanılan bir kavramdır. Orhan Pamuk’un postmodernitesi, seyyar satıcıyı kentin kalbine bir ‘flâneur’ olarak yerleştirmesine olanak tanır. Çalışmamızda ‘flâneur’ kavramı üzerinde durularak Kafamda Bir Tuhaflık romanında Mevlut karakterinin bu tiple olan benzerlik ve farklılıkları ele alınacaktır. Çalışmamızın amacı, Orhan Pamuk’un Kafamda Bir Tuhaflık romanında kent ve kent imgesinin nasıl işlendiğine ilişkin çözümlemeler yapmak; roman kahramanı ile Walter Benjamin’in öne sürdüğü ‘flâneur’ kavramı arasında karşılaştırmalar yapmaktır

The novel of Orhan Pamuk which is Strangeness in My Mind is published by Yapı Kredi Yayınları in 2014. The novel starts with the arrival of an Anatolian young man called Mevlut to İstanbul where his father stays and he sells “boza” (a traditional Turkish beverage) there. The novel ends up with the old age of the novel’s hero. The novelist draws the panaroma of Istanbul by getting the hero of the novel to sell boza. The hero of the novel is raised to the joy and understanding level of a flâneur as a peddler. Thus, a social background is created about plenty of scopes concerning social, politic, economic and architectural subjects appearing last 40-50 years of Turkey. Orhan Pamuk who reflects politic and social transformations in Turkey by individual lives and growing conditions of his heros depicts the changing scene of Istanbul by migration wave with the aid of a peddler this time. While flâneur is a concept which is formed by the personality of Baudelaire, Pamuk creates his flâneur from a peddler by removing intellectual and poet characteristics. This situation arises from his postmodernity without a doubt. The novel consists of about 40 years life story of Mevlüt. The city and Mevlut change together and at the same tone