Kadın toplantılarında mevlid okuma geleneği ve bir kadın tarafından yazılan ilk mevlid
Citation
Öztürk, Z. (2018). Kadın toplantılarında mevlid okuma geleneği ve bir kadın tarafından yazılan ilk mevlid. Uluslararası Din Sosyolojisi Sempozyumu, 10-12 Mayıs 2018, AksarayAbstract
“Bir kişinin yüksek sesle bir kitabı okurken çevresindekilerin onu dinlemesi”
şeklinde tanımlanabilen okuma toplantıları, toplumumuza ait tarihî ve sosyolojik
bir olgu, aynı zamanda kültürel bir değerdir. Bunun en yaygın ve en bilinen
uygulaması “Mevlit (veya halk arasındaki söylenişiyle Mevlût) Toplantıları”dır.
Mevlit, Süleyman Çelebi tarafından yazılmış Hz. Peygamber’in doğumunu ve o
esnada meydana gelen olayları anlatan manzum bir eserdir. Toplum hayatının her
döneminde ve her vesileyle okunmuş ve zevkle dinlenilmiştir. İnananları camilerde
ve evlerde bir araya getiren, az veya çok ikramın da mevcut olduğu bu uygulamaya
‘mevlit merasimi’ veya ‘mevlût okutma’ denmesi âdet olmuştur. Geçmişten
günümüze yüzyıllarca bu gelenek sürmüş, özellikle kadınların kendi aralarında
düzenledikleri meclislerde mevlithân adıyla bilinen okuyucuların okuduğu mevlit
metinleri dinlenilmiştir. Bu tebliğde, mevlit okuma toplantılarının toplumsal
boyutu ele alınacak ve din sosyolojisi açısından önemine değinilecektir. Yüzyıllar
boyu geliştirilen geleneğe göre toplantılarda mevlit metninin okunma tarzı,
okuyucunun edası ve dinleyicilerin uyması gereken görgü kuralları anlatılacak,
özellikle kadınların evlerde kendi aralarında düzenledikleri mevlit merasimlerinin
toplum hayatına kazandırdığı kültürel birikim ve davranış biçimleri ele alınacaktır.
Ayrıca Süleyman Çelebi’nin yazdığı Vesiletü’n-Necat adlı çok bilinen mevlit
(mevlût) yanında kadın toplantılarında rağbet gören diğer mevlit metinlerinden
de bahsedilecektir. Bunların içinde Türk edebiyatında bir kadın tarafından
yazılmış ilk ve tek mevlit olan Fatma Kâmile Hanım’ın yazdığı Hâdiyyü’l-Cinân
isimli eser hakkında bilgi verilecektir. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında
yaşamış olan Fatma Kâmile Hanım, yazdığı bu mevliti düzenlediği toplantılarda
bizzat okumuştur. Mevlit toplantıları yüzyılların birikimi olarak dünden bugüne
var olagelen bir toplumsal değer, gelenek ve bir sosyal aktivitedir. Mevlid Reading Meetings can be defined as “one person reading a book with
a loud voice and others listening to it”. This is a historical and sociological
phenomenon of our society, a cultural value. The most common practice of this
is the “Mevlid (or Mevlût) Meeting”. Mevlid, written by Süleyman Çelebi, is a verse
that tells about the birth of the Hz.Prophet and the events that took place during
that time. It has been read and enjoyed with pleasure at all times and on every
occasion. The practice of bringing the believers together in the mosques and in
the houses, where hospitality is also available, has become common practice in
the practice of Mevlid Ceremony or Mevlid Reading. This tradition has continued
for centuries, especially in the parliaments where women organize themselves,
and where the Mevlid texts are read by the readers known as mevlidhân so as to
be heard. In this paper, the social dimension and significance of the Mevlid reading
meetings will be discussed in terms of the sociology of religion. According to
the tradition developed for centuries, the way of reading the Mevlid text, the
reader’s attitude, and the rules of manners to be obeyed by the listeners will be
explained at the meetings, especially the cultural accumulation and behaviors
surrounding the Mevlid ceremonies organized by the women in their homes.
Furthermore, Süleyman Çelebi’s well-known Vesiletü’n-Necat (Mevlût), as well
as other Mevlid texts that are popular at these women’s meetings will also be
looked at. Among these, information about the work named Hâdiyyü’l-Cinân,
written by Fatma Kamile Hanim, the first and only Mevlid written by a woman
in Turkish literature will be highlighted. Fatma Kâmile Hanım, who lived in the
late 19th century and early 20th century, personally studied herself during the
meetings she attended. Mevlid meetings are a social phenomenon, a tradition
and social activity that still exists today after having been held for centuries.
Source
Uluslararası Din Sosyolojisi Sempozyumu, 10-12 Mayıs 2018The following license files are associated with this item: