Bir “Rind-i Bî-Kayd”ın düşünce atlasına yolculuk (Şeyhülislâm Yahyâ’da Rindlik)

Abstract

Klasik şiirin vazgeçilmez unsurlardan birisi olan rind, şâirlerin asırlarca kendilerini ifade etmek için başvurdukları kavramdır. Yoğun olarak işlenen bu kavram, eski kültürün bir parçasıdır ve tasavvuftaki hâl ve makamları ifade eder. Klasik kültürün ideal insan tipinin bir yansıması olduğu gibi rind, aynı zamanda bir zihniyetin de temsilcisidir. Bu zihniyet, kâlden ziyade hâle önem veren, içselleştirilmiş imanın yaşam tarzına dönüştüğü inançtır. Bu anlamda rinde atfedilen şarap içme, sarhoşluk, vurdumduymaz olma, anı yaşama gibi vasıflar, onun iman ve irfan yolundaki hâllerinin sembolik ifadeleridir. Bu çalışmamızda Şeyhülislâm Yahyâ’nın divanından hareketle şâirin hem rindlik düşüncesi ve hayat algısı hem de şiirlerinde yer alan şarap, felek, rind-zâhid çatışması, riyakârlığa karşı olma, kaza ve kadere boyun eğme gibi tasavvufta irfânî düşüncenin bir parçası olan kavramlar ele alınacaktır

Thought of rind, one of the indispensable elements of classical poetry, is the concept which is employed by poets in order to express themselves for centuries. This concept that has been extremely is a part of the old culture explains the states and modes in Sufism. Just as classical culture is a reflection of the ideal human type, rind is also a representative of a mentality. This mentality is the belief which interiorises faith by means of giving importance to behavior rather than words and then it is transformed into a way of life. In this sense, the attributes referred to wine are drunk, drunkenness, life-like qualities, and symbolic expressions of the state of faith and wisdom. In this study, with reference to the divan of Shaykh al-Islam Yahya, in his poems, such concepts as the poet ‘s thoughts of rindness and life perception as well as the wine, fate, the conflict of rind-zahid, to be against hypocrisy, predestination, bowing to the fate that are part of gynostic thought in Sufism, will be discussed.