Şehir tarihi ve tarihe tanıklık bağlamında Lebîb’in tarihleri
Citation
Bozkurt, K. (2017). Şehir tarihi ve tarihe tanıklık bağlamında Lebîb’in tarihleri. Sosyal Bilimler Dergisi, (17). ss.210-229. DOI:http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.3855Abstract
İslam Kültüründe bir kelime, cümle, mısra veya bir beyitte yer alan
harflerin ebced hesabındaki sayısal karşılığından yararlanarak önem verilen bir
olayın tarihini göstermeye “tarih düşürme” denir. Tarih düşürme, şâirlerin elinde
edebî bir nitelik kazanırken tarihlendirmeye dayalı olduğundan tarihe tanıklık da
eder. Birçok tarihi olay, mimari eser, doğum ve ölüm şâirlerin kaleminden çıkan
tarihler aracılığıyla geleceğe aktarılır. Zira tarih ve edebiyatın ortak konusu insan
olduğundan toplumların başından geçenleri, felaketleri, savaşları, barışları her iki
alan da kendi bakış açısıyla sunar. Ancak tarih bize doğrudan kronikler sunarken
edebiyat, özele inerek onun pek çok karanlık noktasını bir müellifin gözünden
aydınlatır. Bu anlamda yazılan bir edebî metinden hareketle dönemin olaylarını
tespit etmek mümkün olduğu gibi dönemin yaşam tarzını, olaylarını, sosyal
çalkantılarını, dönemin siyasal ve ekonomik durumunu açıklamakta edebî metinler,
önemli kaynaklardan biri olarak karşımıza çıkar.
Bu çalışmamızda Diyarbakırlı şâir Lebîb Efendi‟nin Divânı‟nda düşürülen
bazı tarihlerden hareketle 18. yüzyıldaki bazı Diyarbakır valileri zamanında
Diyarbakır vilayeti sınırları içinde yapılan imar çalışmaları, meydana gelen isyanlar
hakkında bilgi vermeye çalışacağız In Islamic culture, the art of showing the history of a significant event by
making use of the numerical equivalent of the letters in Abjad numerals which is
suggested by a word, phrase, verse or a couplet is called “isopsephy”. While, on the
one hand, isopsephy gains a literary quality in the hands of poets, it also witnesses
the history as it is based on dating. Many historic events, architectural works,
birthes and deathes are transferred to the future. Through the dates coming from the
pen of poets. It is inevitable that history is more closely related to literature as it is
about human actions that pass through the societies, disasters, wars and peace.
While history presents chronicles directly to us, literature illuminates many of its
dark spots in the eyes of a writer. Literature is of primary importance in
determining the history of a period from a history-based, maritime or chronological
point of view, the life style, events, social fluctuations of that turn.
In this work, we will try to give information about the rebuilding activities and
rebellions in borders of Diyarbakır province at the time of some of the 18th century
Diyarbakır governors, starting from some isopsephy in the Diwan of the Lebib
from Diyarbakir poet.
Source
Sosyal Bilimler DergisiIssue
17The following license files are associated with this item: