XVI. Yüzyılda Hama Sancağında kırsal yerleşme

Abstract

1516 yılında Osmanlı idaresine geçen Hama, bir sancak statüsüyle Osmanlı taşra teşkilatı içindeki yerini almıştır. Hama Sancağı, Kanuni Sultan Süleyman’ın iktidarının ilk zamanlarında Humus ile birleştirilerek geniş sınırları olan idari bir bölge haline getirilmiştir. XVI. yüzyılın ortalarında ise Humus Hama’dan ayrılarak tekrar müstakil bir sancak yapılmıştır. Dolayısıyla Hama Sancağı’nda kırsal yerleşmenin coğrafi sınırları önemli bir değişime uğramıştır. Bu bağlamda, Hama Sancağı’nın sınırları XVI. yüzyılın ilk yarısında Hama, Humus, Ma‘arretü’nNu‘man ve Bârin nahiyelerinden oluşurken, aynı yüzyılın ikinci yarısında Hama, Bârin, Masyâf ve Şeyzer nahiyelerinden meydana geliyordu. Bu çalışmada, tahrir defterleri kaynak olarak kullanılmak suretiyle XVI. yüzyılda Hama Sancağı’nın nahiye ve köyleri ile buralarda oturan kırsal nüfus tespit edilmeye çalışılmıştır.

Hama was under Ottoman rule in 1516, with the status of a sanjak that has taken place in the Ottoman provincial organizations. Sanjak of Hama, Homs in the early days of Suleiman the Magnificent's power combined with wide borders that has been turned into an administrative region. In the middle of the XVIth century detached again separated from Hama, Homs was a sanjak. Therefore, in the sanjak of Hama rural settlements has undergone a significant change of the geographical boundaries. In this regard, the boundaries of Hama in the first half of the XVIth century, consisted of Hama, Homs, Ma'arrat al-Nu‘man and Bârin districts, the second half of the same century, consisted of Hama, Bârin, Masyâf and Sheizer districts. In this study, to be used as a resource by tax registers XVIth century of the sanjak of Hama sitting here with township and village were studied to determine the rural population.