Bozkurt, Kenan2021-09-212021-09-212019-09-10Bozkurt, K. (2019). Benlik hazinesinin keşfinde İskender’in içsel yolculuğu. Turkish Studies - Language and Literature, 14 (3), ss.1095-1125. DOI:http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.233052667-5641http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.23305https://hdl.handle.net/20.500.12402/3421Klasik metinler ve halk anlatıları toplumun değer yargılarının, inanışlarının sevinç ve korkularının dışa vurumu olduğu gibi bireyin kendini tanıması, varoluşunun bilincine varması bağlamında önemli unsurları ve sembolik anlatımları bünyesinde barındırır. Edebî metinlerde kullanılan birçok hayali unsur, bize fantastik gelirken Jung’un psikolojik yaklaşımında bu unsurlar, birer arketip olarak karşımıza çıkar. Masal, destan, mitoloji gibi anlatımlarda sıkça karşımıza çıkan arketipsel sembolizm, klasik şiirin destanları/romanları olan mesnevilerde kullanılan sembolik anlatımlarla benzerlik gösterir. Özellikle destansı bir nitelik taşıyan Ahmedî’nin İskender-nâme adlı eserinin, kökeni ritüel ve mitoslara dayanan “ayrılma-erginlenme-dönüş” arketiplerine uygun olarak bireyselleşme mücadelesi, “yüce birey, anima-animus ve gölge” arketiplerinin tüm özelliklerini yansıttığını görmekteyiz. Eserde görülen tüm bu kavramlar, aynı zamanda tasavvufî anlamları da içinde barındırır. Tasavvufta insan-ı kâmil olma yolunda salikin aşması gereken süreçlerle Jung psikolojisinin asıl gayesini oluşturan bireyleşim aşamaları birebir benzerlik gösterir. Bu benzerliği İskender-nâmede açık bir şekilde görmek mümkündür. İskender’in gördüğü rüyanın ilahî bir sembol olduğunu anlamasıyla başlayan yolculuğu ve bu yolculukta yaşadığı tüm maceralar onun kemalata/ insan-ı kâmil mertebesine ulaşmadaki aşamaları içermektedir. İskender’in yaptığı mücadelelerin, ejderha, şeytan ve devlerle giriştiği savaşın ve Hızır ile ab-ı hayatı bulmak için çıktığı zorlu yolculuğun kahramanın bireyleşim/kemalat sürecindeki etkileri şâir, bir takım semboller üzerinden anlatmıştır. Bu çalışmada XIV. yüzyıl şâirlerinden Ahmedî’nin İskender-nâme adlı eseri, kahramanlık mitosuna ve arketipsel sembolizme göre ele alınıp incelenmiştir.Classical texts and folk narratives contain important elements and symbolic narratives in the context of the self-recognition of the individual as well as the self-awareness, as well as the expression of the value judgments and beliefs of the society. While many imaginary elements used in literary texts come to us as fantastic, these elements appear as archetypes in the psychological approach of Jung. Archetypal symbolism, which is frequently encountered in expressions such as fairy tales, epics, mythology, is similar to the symbolic expressions used in mesnevis, the epics/novels of classical poetry. In particular, we see that Ahmedî’s ‘Iskender-nâme’, which has an epic nature, reflects all the characteristics of the archetypes of the os supreme individual, anima-animus and shadow adlı, the origin of the ritual and myths in accordance with the archetypes of, separation-individualization-return. All these concepts seen in the work also contain mystical meanings. The processes that must be overcome by the devotee on the path of becoming a human being in Sufism and the individualization stages that constitute the real purpose of Jung psychology are exactly similar. It is possible to see this similarity clearly in İskender-nâme. The journey that Alexander began to realize was a divine symbol, and all the adventures he experienced in this journey included his stages in reaching the rank of individuation. The struggle of Alexander, the dragon, the devil and the war with the giants and the Khidr and the life of the difficult journey to find the life of the abduction of the hero’s individualization/archival process, the effects of a team, told through a number of symbols. In this study XIV. A century-old poet Ahmedî’s Iskender-nâme was examined according to the heroic myth and archetypal symbolism.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessAttribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United StatesAhmedîİskender-nâmeJungArketipsel SembolizmSeyr u SülûkArchetypal SymbolismArticle14310951125