Az, Ahmet2023-01-182023-01-182023-01-01Az, A. (2023). Ma‘Sûm el-Haznevî’nin hayatı, ilmî ve tasavvufî kişiliği. Batman Akademi Dergisi, 6 (2), ss. 98-112.2619-9114https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2622592https://hdl.handle.net/20.500.12402/4372Bu makale, yazarın 20.05.2021 tarihinde Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde sunulan ve kabul edilen “Nakşbendî-Hâlidîliğin Bir Kolu Olarak Haznevîlik (Tarihsel Süreç, Şahsiyetler, Usul, Âdâb, Erkân)” adlı doktora tezinden üretilmiştir.Bu çalışma 1915-1958 yılları arasında yaşamış olan Ma‘sûm el-Haznevî’nin (öl. 1377/1958) hayatı, ilmî ve tasavvufî kişiliği hakkındadır. Hazneviyye dergâhı, esasında Nakşibendî-Hâlidîliğin bir koludur. Ma‘sûm el-Haznevî temeli Ahmed el-Haznevî tarafından atılan Hazneviyye dergâhının ikinci şeyhidir. Suriye’nin Fransız mandası olduğu dönemde, gerek ilmî, gerekse tasavvufî faaliyetleriyle bölgede önemli hizmetler ifa eden Ma‘sûm el-Haznevî, ülkenin içinden geçtiği zor zamanlarda toplumun dinî ve ictimaî hayatında derin izler bırakmış şahsiyetlerden biridir. Ma‘sûm el-Haznevî, Osmanlı’nın, I. Dünya Savaşının ardından Arap topraklarından tamamen çekilmek zorunda bırakıldığı bir dönemde yaşamıştır. Bu dönemde Suriye Paris yönetimine bırakılmış, bu sebeple de bölgede, özellikle de fakir halkın yaşadığı Cezîre bölgesinde ulemânın birçoğu ya katledilmiş ya da yurdundan sürgün edilmişti. İlmî ve kültürel faaliyetlerin neredeyse durma noktasına geldiği böyle zorlu bir coğrafyada ve son derece kısıtlı imkânlar altında hizmet yürütmeye çalışan Ma‘sûm el-Haznevî, kendine has terbiye metodu ve eğitimci kişiliğiyle hem bölge halkının dinî eğitimine katkıda bulunmuş hem de birçok önemli şahsiyetin yetişmesine öncülük etmiştir.This study is about the life, scientific and mystical personality of Ma‘sum al-Haznevi (d. 1377/1958) who lived between 1915-1958. Haznaviyya convent is actually a branch of NaqshbendiKhalidism. Ma'sum al-Haznavi is the second sheikh of the Haznaviyya convent, the foundation of which was laid by Ahmed al-Haznevi. Ma'sum al-Haznavi, who performed important services in the region with his scientific and mystical activities during the period when Syria was under the French mandate, is one of the personalities who left deep traces in the religious and social life of the society during the difficult times the country was going through. Ma'sum al-Haznevi lived in a period when the Ottoman Empire was forced to withdraw completely from Arab lands after the First World War. During this period, Syria was left to the administration of Paris, and for this reason, many of the ulema in the region, especially in the Jazira region, where the poor people lived, were either massacred or exiled from their homeland. Ma'sum al-Haznevî, who is trying to serve in such a difficult geography where scientific and cultural activities have almost come to a standstill, and under extremely limited opportunities, has contributed to the religious education of the people of the region and pioneered the training of many important personalities with his unique training method and educator personality.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessTasavvufTarikatNakşibendiyye-HâlidiyyeHazneviyyeMa‘sûm elHaznevîSufismSectNaqshbandiyya-KhalidiyyaHazneviyyaMa'sum al-HazneviArticle6298112