Can, ÜlkerArıca, Elif2024-08-122024-08-122024-07-11Arıca E. (2024)Gastronomik kimliğin sürdürülebilir turizm üzerindeki etkilerinin paydaş algıları kapsamında araştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman.https://hdl.handle.net/20.500.12402/4597Bölgesel bir kimlikle sunulan gastronomi deneyiminin kalitesi, bölgelerin benzersiz ürünleri ve özelliklerinden oluşmaktadır. Gastronomik kimlik, kültürel, coğrafi, ekolojik yönler ile ekonomik koşullar ve tarihsel desenler bakımından farklılıklar gösteren ve taklit edilmesi mümkün olmayan bölgeye özgü özellikleri ifade etmektedir. Sözü edilen özellikler değerlendirildiğinde, gastronominin bölgenin kültürel kimliğini, geleneklerini ve yaşam tarzını ortaya koyarak gidilen bölgenin çekiciliğini arttıran, bölgeye rekabet avantajı sağlayarak yerel ekonomiyi güçlendiren, doğal kaynakları koruyan bir turizm çeşidi olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, destinasyonların çevresel, sosyal ve ekonomik alanda gelişmesine önemli katkılarda bulunan ve önemli bir seyahat güdüsü olan gastronominin korunması, geliştirilmesi ve devamlılığının sağlanması adına bölgesel gastronomik unsurlarının ya da gastronomik kimliğin sürdürülebilirlik anlayışı içerisinde ele alınması önemli olmaktadır. Bu çalışmanın amacı paydaş algıları kapsamında gastronomik kimliğin sürdürülebilir turizme olan etkisini araştırmaktır. Bu bağlamda bu çalışmada araştırmanın evrenini oluşturan Batman ilinde yer alan turizm paydaşlarının gastronomik kimlik algısının sürdürülebilir turizm ve alt boyutları (ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel) üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmanın modelini ve hipotezlerini test etmeden önce, araştırmada kullanılan ölçeklerin geçerliliğini ortaya koymak amacıyla, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Geçerlilik sağlandıktan sonra, hipotezlerin testi için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde gastronomik kimlik bileşenlerinden gastronomik kültürün sürdürülebilir turizmin ekonomik ve sosyo-kültürel boyutları üzerine anlamlı bir etkisi belirlenememişken, çevresel boyutu üzerine (H1c: ß= 0,156, p=0,000), anlamlı ve pozitif yönlü etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Yiyecek kalitesinin sürdürülebilir turizmin ekonomik boyutu üzerine (H1d: ß= 0,218, p=0,000) ve çevresel boyutu üzerine (H1f: ß= 0,218, p=0,000) anlamlı ve pozitif yönlü etkisinin olduğu tespit edilirken, sosyo-kültürel boyut üzerine anlamlı bir etkisi saptanamamıştır. Restoranlar /Yemek Yerlerinin sürdürülebilir turizmin sosyo-kültürel boyutu üzerine (H1h: ß= 0,218, p=0,000) anlamlı ve pozitif yönlü etkisinin olduğu tespit edilirken, ekonomik ve çevresel boyutları üzerine anlamlı bir etkiye rastlanmamıştır. Gastronomi etkinliklerinin sürdürülebilir turizmin ekonomik (H1i: ß= 0,661, p=0,000) ve çevresel (H1k: ß= 0,482, p=0,000) boyutları üzerine anlamlı ve pozitif yönlü etkisinin olduğu tespit edilirken, sosyo-kültürel boyutu üzerine anlamlı bir etkisi ortaya çıkmamıştır. Bununla birlikte araştırma kapsamında paydaş türüne göre herhangi bir farklılık ortaya çıkmamışken, ilgili paydaşlardan yerel yönetimlerin gastronomik kimlik ve sürdürülebilir turizme katılım düzeyleri daha yüksek, sivil toplum kuruluşlarının ise daha düşük çıkmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulguların Batman’da gastronomi turizminde sürdürülebilir gelişimin sağlanması açısından hem yönetişim olgusuna hem de bölgesel turizm plan ve politikalarına dikkat çekmesi bakımından önemlidir.The quality of experience on the gastronomy offered with a regional identity consists of the unique products and characteristics of the regions. Gastronomic identity refers to the region-specific features which are impossible to be imitated and differ in cultural, geographical, ecological aspects and economic conditions and historical patterns. When the mentioned features are evaluated, it is seen that gastronomy is a type of tourism that increases the attractiveness of the destination by revealing the cultural identity, traditions and lifestyle of the region, strengthens the local economy by providing a competitive advantage to the region, and protects natural resources. In this context, it is important to consider regional gastronomic elements or gastronomic identity within the understanding of sustainability in order to protect, develop and ensure the continuity of gastronomy, which is an important travel motivation and which makes significant contributions to the environmental, social and economic development of destinations and is an important travel motivation. The aim of this study is to investigate the impact of gastronomic identity on sustainable tourism within the scope of stakeholder perceptions. In this context, in this study, the impact of the gastronomic identity perception of tourism stakeholders in Batman province, which constitutes the universe of the research, on sustainable tourism and its sub-dimensions (economic, socio-cultural and environmental) was examined. Before examining the hypothesis of a developed theoretical model, an exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were conducted to analyse the validity of the factor structure of the measurement variables. After the measure was validated, a structural equation model was used to test the validity of the proposed model and hypothesis. According to the findings, gastronomic culture which is one of the component of gastronomic identity doesn’t have a significant effect on the economic and socio-cultural dimensions of sustainable tourism but it was determined that it has a significant and positive effect on the environmental dimension of sustainable tourism (H1c: ß = 0.156, p = 0.000). Food quality which is a one of the components of gastronomic identity has a significant and positive effect on the economic dimension (H1d: ß= 0.218, p=0.000) and on the environmental dimension (H1f: ß= 0.218, p=0.000) of sustainable tourism, but it could not be detected significant effect on the socio-cultural dimension. It was determined that Restaurants / Food Places which is a one of the components of gastronomic identity has a significant and positive effect on the socio-cultural dimension of sustainable tourism (H1h: ß = 0.218, p = 0.000), but no significant effect was found on the economic and environmental dimensions. Gastronomy activities which is a one of the components of gastronomic identity has a significant and positive effect on the economic (H1i: ß= 0.661, p=0.000) and environmental (H1k: ß= 0.482, p=0.000) dimensions of sustainable tourism, no significant effect was found on the socio-cultural dimension. Furthermore there is no significant difference between the groups in relation to the gastronomic identity and sustainable tourism. However among the relevant stakeholders, local governments have higher levels of participation on gastronomic identity and sustainable tourism while those of non-governmental organizations were lower. The findings obtained within the scope of the research are important in terms of drawing attention to both the governance phenomenon and regional tourism plans and policies in terms of ensuring sustainable development in gastronomy tourism in Batman.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessGastronomiGastronomik KimlikSürdürülebilir TurizmBatmanGastronomyGastronomic IdentitySustainable TourismMaster Thesis