Kuru, İbrahim SelçukTekin, Metin2022-07-262022-07-262022-06-22Tekin, M. (2022). Enddemik Bellevalia sasonii bitkisinde fitokimyasal bileşikler ile antioksidan aktivitenin belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman.https://hdl.handle.net/20.500.12402/4263Bu tez çalışması Batman Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından BTÜBAP-2021-YL03 numaralı proje ile desteklenmiştir.Bu çalışmada, endemik Bellevalia sasonii türünün soğan, gövde, yaprak ve çiçek kısımlarının antioksidan aktivite kapasiteleri ve LC-MS/MS yöntemiyle 53 adet fitokimyasal bileşiğin varlığı araştırılmıştır. Ekstrelerin toplam fenolik miktarları gallik asite, toplam flavonoid miktarları kersetine eşdeğer olarak tayin edildikten sonra antioksidan aktiviteleri DPPH serbest radikali giderim, ABTS katyon radikali giderimi ve CUPRAC (Cu2+ İyonu İndirgeme Kapasitesi) yöntemleri kullanılarak belirlenmiştir. Bellevalia sasonii bitkisinde en yüksek fenolik içerik soğan ekstresinde (117.28±0.135 µg GAEs/mg ekstre), en düşük fenolik içerik gövde ekstresinde (45.11±0,089 µg GAEs/mg ekstre); en yüksek flavonoid içerik yaprak ekstresinde (79.44±0.081 µg QEs/mg ekstre), en düşük flavonoid içerik gövde ekstresinde (22.77±0.054 µg QEs/mg ekstre) tespit edilmiştir. Antioksidan kapasite çalışmaları incelendiğinde DPPH yönteminde AA ˃ BHA ˃ çiçek ˃ soğan ˃ yaprak ˃ gövde ˃ BHT; CUPRAC yönteminde BHT ˃ AA ˃ çiçek ˃ yaprak ˃ soğan ˃ BHA ˃ gövde; ABTS yönteminde AA ˃ BHT ˃ çiçek ˃ soğan ˃ yaprak ˃ BHA ˃ gövde şeklinde olduğu gözlenmiştir. Sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde çiçek kısmının genel olarak daha yüksek, gövde kısmının ise diğer organ kısımlarına göre daha düşük aktivite gösterdiği ve ayrıca gövde dışındaki kısımların pozitif kontrol olarak kullanılan BHA’dan daha yüksek antioksidan aktivite gösterdiği gözlenmiştir. Standart olarak kullanılan 53 fitokimyasaldan 27 tanesi hiçbir ekstrede görülmezken 26 tanesi en az bir ekstrede görülmekle birlikte bunlardan 15 tanesi bitkinin tüm kısımlarında (soğan, gövde, yaprak, çiçek) görülmüştür. Bitki organlarını ayrı ayrı değerlendirdiğimizde 53 fitokimyasaldan soğanda 19, gövdede 19, yaprakta 22 ve çiçekte 21 tanesi görülmüştür. LC-MS/MS analizi sonucunda, yaprakta fumarik asit (5267 µg/g ekstrakt ), soğanda kafeik asit (1948 µg/g ekstrakt), çiçekte kosmosiin (2374 µg/g ekstrakt) ve kinik asit (1085 µg/g ekstrakt) gibi metabolitlerin iyi değerler gösterdiği tespit edilmiştir.In this study, antioxidant activity capacities of bulb, stem, leaf and flower parts of endemic Bellevalia sasonii species and the presence of 53 phytochemical compounds were investigated by LC-MS/MS method. After determining the total phenolic amounts of the extracts as equivalent to gallic acid and the total flavonoid amounts to quercetin, their antioxidant activities were determined using DPPH free radical removal, ABTS cation radical removal and CUPRAC (Cu⁺² Ion Reducing Capacity) methods. In Bellevalia sasonii, the highest phenolic content was in the bulb extract (117.28±0.135 µg GAEs/mg extract), the lowest phenolic content was in the stem extract (45.11±0.089 µg GAEs/mg extract); the highest flavonoid content was found in the leaf extract (79.44±0.081 µg QEs/mg extract), the lowest flavonoid content was found in the stem extract (22.77±0.054 µg QEs/mg extract). When the antioxidant capacity studies are examined, in the DPPH method, AA ˃ BHA ˃ flower ˃ bulb ˃ leaf ˃ stem ˃ BHT; In the CUPRAC method, BHT ˃ AA ˃ flower ˃ leaf ˃ bulb ˃ BHA ˃ stem; In ABTS method, it was observed that AA ˃ BHT ˃ flower ˃ bulb ˃ leaf ˃ BHA ˃ stem. When the results were evaluated in general, it was observed that the flower part generally showed higher activity, the stem part showed lower activity than the other organ parts, and also the parts outside the stem showed higher antioxidant activity than BHA, which was used as a positive control. While 27 of the 53 phytochemicals used as standard were not seen in any extract, 26 of them were seen in at least one extract, and 15 of them were seen in all parts of the plant (bulb, stem, leaf, flower). When we evaluated the plant organs separately, 19 of the 53 phytochemicals were seen in the bulb, 19 in the stem, 22 in the leaf and 21 in the flower. As a result of LC-MS/MS analysis, such as fumaric acid in leaves (5267 µg/g extract), caffeic acid in bulbs (1948 µg/g extract), cosmosinin in flowers (2374 µg/g extract) and quinic acid (1085 µg/g extract) metabolites have been found to show good values.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessAntioksidan AktiviteBellevalia SasoniiFitokimyasal BileşiklerLC-MS/MSAntioxidant ActivityPhytochemical CompoundsMaster Thesis