Adin, Mehmet ŞükrüGök, Burhan2024-08-162024-08-162024-04-29Gök, B. (2024). Lazer, MIG ve TIG kaynaklı API 5L X60 çeliğinin mekanik ve mikroyapısal özelliklerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman.https://hdl.handle.net/20.500.12402/4727Bu tez çalışması Batman Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (BTÜBAP) tarafından BTÜBAP-2023-YL-03 nolu proje ile desteklenmiştir.Petrol ve doğal gazın iletiminde kullanılan API 5L standardındaki borular genellikle kaynak yapılarak birleştirildiğinden yapılan kaynağın kalitesi büyük önem arz etmektedir. Bu yüzden, kullanılan kaynak teknolojilerinin uygunluğu çok önemlidir. Bu deneysel çalışmada, görece oldukça yeni bir teknoloji olan lazer kaynağının, kök kaynağı olarak kullanılmasının etkileri araştırılmıştır. Bu kapsamda, MIG, TIG ve Lazer kaynak teknolojileri kullanılarak API 5L X60 kalitesindeki çelik numuneler, farklı kaynak parametrelerinde kaynak edilmişlerdir. Çalışmanın maliyet-etkin olması amacıyla, kaynak parametreleri ve deney sayısı Taguchi optimizasyon yöntemine göre belirlenmiştir. MIG, TIG ve Lazer kaynak teknolojileri ile kaynak edilen numunelerin kaynak kalitelerinin belirlenmesi amacıyla, radyografi, çekme ve sertlik testleri yapılmıştır. Ayrıca, belirlenen kaynaklı numunelerin kırılma yüzeylerinin hem görüntülenmesi ve hem de analizi için Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ve Enerji Dağıtıcı X-ışını (EDX) ünitesi kullanılmıştır. Radyografi testleri sonucunda, MIG ve TIG kaynaklı bağlantılarda birçok kaynak kusurunun olduğu görülmüştür. Diğer yandan, MIG+Lazer ve TIG+Lazer kaynaklı bağlantıların kaynak kalitelerinin, Lazer kök kaynağının olumlu etkisiyle çok daha iyi olduğu tespit edilmiştir. Çekme testleri sonucunda, MIG ve TIG kaynakları ile yapılan bağlantıların maksimum çekme kuvvetlerinin, lazer kök kaynaklı MIG+Lazer ve TIG+Lazer bağlantılarına göre daha düşük oldukları ortaya çıkmıştır. Taguchi optimizasyon yöntemine göre yapılan analizlerde, en yüksek SN oranına TIG+Lazer kaynağı ve en düşük SN oranına ise MIG kaynağı ile ulaşılmıştır. ANOVA analizi sonucunda, en yüksek yüzde katkı oranının (en önemli faktörün) %84,36 ile kaynak teknolojisi olduğu görülmüştür. MIG, TIG, MIG+Lazer ve TIG+Lazer kaynaklı bağlantıların kırılma yüzeylerinin çekilen SEM görüntüleri incelendiğinde, tüm görüntülerde, sünek kırılmanın olduğu anlaşılmıştır. MIG, TIG, MIG+Lazer ve TIG+Lazer kaynaklı bağlantıların ölçülen sertlik değerlerinin kaynak bölgelerine göre karşılaştırmaları yapıldığında, en yüksek sertlik değerlerinin genel olarak ITAB bölgesinde yoğunlaştığı görülmüştür.Since API 5L standard pipes used in the transmission of oil and natural gas are generally joined by welding, the quality of the weld is of great importance. For this reason, the suitability of the welding technologies used is very important. In this experimental study, the effects of using laser welding, which is a relatively new technology, as a root welding were investigated. In this context, API 5L X60 quality steel samples were welded at different welding parameters using MIG, TIG and Laser welding technologies. In order to make the study cost-effective, the welding parameters and number of experiments were determined according to the Taguchi optimization method. Radiography, tensile and hardness tests were carried out to determine the welding quality of the samples welded with MIG, TIG and Laser welding technologies. Additionally, Scanning Electron Microscope (SEM) and Energy Dispersive X-ray (EDX) unit were used for both imaging and analysis of the fracture surfaces of the determined welded samples. As a result of radiography tests, it was observed that there were many welding defects in MIG and TIG welded joints. On the other hand, it has been determined that the welding qualities of MIG+Laser and TIG+Laser welded joints are much better due to the positive effect of Laser root welding. As a result of the tensile tests, it was revealed that the maximum tensile forces of the joints made with MIG and TIG welding were lower than the laser root welded MIG+Laser and TIG+Laser connections. In the analyzes performed according to the Taguchi optimization method, the highest SN rate was achieved with TIG + Laser welding and the lowest SN rate was achieved with MIG welding. As a result of ANOVA analysis, it was seen that the highest percentage contribution (the most important factor) was welding technology with 84.36%. When the SEM images taken of the fracture surfaces of MIG, TIG, MIG+Laser and TIG+Laser welded joints were examined, it was understood that there were ductile fractures in all images. When the measured hardness values of MIG, TIG, MIG+Laser and TIG+Laser welded joints were compared according to the welding regions, it was seen that the highest hardness values were generally concentrated in the HAZ region.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessAPI 5L X60Lazer KaynağıMekanik ÖzelliklerMIG KaynağıMikroyapısal ÖzelliklerRadyografik TestlerTIG KaynağıLaser WeldingMechanical PropertiesMIG WeldingMicrostructural PropertiesRadiographic TestsTIG WeldingMaster Thesis