Çoklu analitik yöntemlerle Sumaki Höyük sürtme taş aletlerinin hammadde kaynak belirlemesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Tmmob Jeoloji Mühendisleri Odası
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States
Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States
Özet
Bu çalışma, Sumaki Höyük Neolitik Dönem tabakalarında bulunmuş sürtme taş alet endüstrisi buluntularının taşınabilir X Işını Floresans Spektroskopisi (P-XRF) ve X- Işını Kırınım
Yöntemi (XRD), yöntemleriyle hammadde kaynak yerlerinin belirlenmesine yöneliktir. Aşağı
Garzan Havzası’nda bulunan Sumaki Höyük Neolitik yerleşmesi GÖ.8127-7325 yılları arasına tarihlenmektedir. Bu yerleşmede bulunan sürtme taş aletler genellikle bazalttan yapılmıştır. Bununla birlikte çok çok az oranda kireçtaşı da kullanılmıştır. Diyarbakır Havzasının
doğusunda yer alan Aşağı Garzan Havzası batıda Kıradağı ve Raman Dağı, doğuda Garzan
ve Kentalan antiklinalleriyle çevrelenmektedir. Bunlardan bir olan Kıradağı bazaltları bazalt
akıntıları genel hatları ile KB-GD uzanır ve bazalt akışı Kuvaterner Dönemde gerçekleşmiştir.
Sumaki Höyük Neolitik Dönem evrelerinden ve Kıradağı bazalt akıntısının farklı yerlerinden
alınan taş numunelerde P-XRF yöntemiyle element konsantrasyonları belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca aynı örnekler XRD yöntemiyle incelenmiş ve mineral kompozisyonu ortaya çıkartılmıştır. P-XRF ve XRD yöntemleriyle analiz edilen numunelere bakıldığında gerek Sumaki
Höyük Neolitik Dönem Sürtme taş aletleri, gerekse Kıradağı bazaltlarının bir birleriyle örtüşecek kadar yakın olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda yerleşmede kullanılan bazalt taşından
yapılmış aletlerin Kıradağı bazaltından alındığı anlaşılmıştır. Potansiyel kaynak konumlarının
özellikleri hakkında bilgi, Neolitik topluluklarının yerleşim stratejisinin ve hareketliliğinin anlaşılmasını sağlamıştır.
This study aims determination provenance of grinding stone tools unearthed from Neolithic phases of Sumaki Höyük Excavation using portable X Ray Florescence (P-XRF) and X-Ray Difractometry (XRD). Sumaki Höyük is located in Lower Garzan Basin and this settlement dated to 8127-7325 cal BP. Grinding stone tools in this settlement are usually made up of basalt. Albeit at low amounts, limestone was also used in production of grinding stone. The Lower Garzan Basin which is located in east of Diyarbakır Basin is surrounded by Kıradağı and Raman Mountains to the west and Garzan and Kentalan Anticlinal to the east. Kıradağı basalt comprises one of them and extends at nortwest-southeast directions and the basalt flow occurred in the Quaternary Period. Samples collected from different parts of the Neolithic phase of Sumaki Höyük and the Kıradağı basalt flows were analyzed using P-XRF to determine their chemical compositions. The same samples were also analyzed using XRD to determine their mineral compositions P-XRF and XRD analyses results reveal that results of samples from Sumaki Höyük and Kıradağı are in good accordance with each other. Therefore, it is understood that basalt stone tools used for settlement were taken from the Kıradağı basalts. Information gathered about the characteristics of potential source locations have provided understanding of the settlement strategy and mobility of the Neolithic communities.
This study aims determination provenance of grinding stone tools unearthed from Neolithic phases of Sumaki Höyük Excavation using portable X Ray Florescence (P-XRF) and X-Ray Difractometry (XRD). Sumaki Höyük is located in Lower Garzan Basin and this settlement dated to 8127-7325 cal BP. Grinding stone tools in this settlement are usually made up of basalt. Albeit at low amounts, limestone was also used in production of grinding stone. The Lower Garzan Basin which is located in east of Diyarbakır Basin is surrounded by Kıradağı and Raman Mountains to the west and Garzan and Kentalan Anticlinal to the east. Kıradağı basalt comprises one of them and extends at nortwest-southeast directions and the basalt flow occurred in the Quaternary Period. Samples collected from different parts of the Neolithic phase of Sumaki Höyük and the Kıradağı basalt flows were analyzed using P-XRF to determine their chemical compositions. The same samples were also analyzed using XRD to determine their mineral compositions P-XRF and XRD analyses results reveal that results of samples from Sumaki Höyük and Kıradağı are in good accordance with each other. Therefore, it is understood that basalt stone tools used for settlement were taken from the Kıradağı basalts. Information gathered about the characteristics of potential source locations have provided understanding of the settlement strategy and mobility of the Neolithic communities.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sumaki Höyük, Neolitik, Bazalt, XRF, XRD, Neolithic, Basalt
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Sarıaltun, S., Aydın, M. (2018). Çoklu analitik yöntemlerle Sumaki Höyük sürtme taş aletlerinin hammadde kaynak belirlemesi. 71. Türkiye Uluslararası Jeoloji Kurultayı, 23-27 Nisan 2018, Ankara.
