Batman Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Batman, Batman Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
ENERJİ ZİRVESİ BİLDİRİ KİTABI 2023
(Batman Üniversitesi Yayınevi, 2024-12-03) Tür, Mehmet Rıda; Tekin, Caner
Enerji tüm dünyada artan bir ihtiyaç haline gelmiştir. Günümüzde gelişimine tanıklık
ettiğimiz Endüstri 4.0 Devrimi ile birlikte daha önce milyarlar ile gösterilen internet
bağlantıları artık nesnelerin interneti ile trilyon sayılarla ifade edilmektedir. Bu da daha fazla
cihazın ve robotun kullanımıiledahafazlaenerjiihtiyacınınortaya çıkmasıdemektir.
Enerji üretiminde birincil kaynak olarak kullanılan fosil yakıtların hem rezervlerinin
azalması hem de çevrede oluşturdukları olumsuz etkileri sebebiyle bu ihtiyacı karşılama
noktasında popülerliğini kaybettiği görülmektedir. Bu sebeple fosil yakıtlardan, farklı
kaynaklardan enerjiüretimi yapılabilecek alanların belirlenmesi ve kullanıma açılması
amacı ile çalışmalar bütün dünyada hız kazanmıştır. Şu anki teknoloji ve arz talep
dengeleri göz önüne alındığında dünyada enerji üretimi için fosil yakıtların hayatımızdan
hemen çıkmayacakları ön görülmektedir. Ancak dünyadaki fosil yakıtların rezervlerinin
sonsuz olmadığı daunutulmamalıdır. Bu nedenle dünyada ve ülkemizde alternatif enerji
kaynaklarının (güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, hidrolik (hidroelektrik) enerjisi, jeotermal
enerjisi, biyokütle enerjisi,hidrojen enerjisi, dalga enerjisi, gelgit enerjisi, piezoelektrik
enerjisi vb.) üretiminin ve kullanımınınarttırılmasıbüyükönemarz etmektedir.
Enerjiye olan talebin karşılanması için ya üretim miktarının arttırılması ya da tüketim
miktarının azaltılması (enerjinin verimli kullanılması yani aynı hizmeti sunan ancak daha az
enerji tüketen teknolojilerin geliştirilmesi) gerekmektedir. Bu da alternatif enerji
kaynakları ve fosil yakıt kaynakları ile ilgili araştırma, geliştirme ve uygulama
faaliyetlerinin, birlikte yürütülmesi ile mümkündür. Üniversiteler alternatif enerji
kaynaklarının kullanımı, yeni enerji kaynaklarınıngeliştirilmesi, mevcut kaynakların daha
verimli kullanılabilmesi, alternatif kaynakların doğru şekilde kıyaslanarak farkının ortaya
konması ve gelecek döneme dair ülke ve dünya için bir enerjiplanıyapmasıiçinyapılacak
çalışmalarınmerkezleri olmalıdır.
Batman Üniversitesi, coğrafi konum itibarı ile petrol, güneş, jeotermal ve HES gibi farklı
enerji kaynaklarına sahip bir bölgede bulunması nedeni ile enerji konusuna tüm yönleriyle
odaklanabilen bir üniversite olmak konusunda iddialıdır. Bölgede bulunan petrol tesisleri
sayesinde üniversite-sanayi ortaklığı yapılması ve petrol üretim süreçlerinin ortak projeler
ile iyileştirilmesi hedeflenmektedir. Enerji alanında ihtisaslaşmaya hedef olan
Üniversitemiz; bölgedeki enerjiişletmelerinin nitelikli elemaneksikliğini gidermek, eğitim
sırasında uygulamaimkânı sunmak, yeni istihdam alanları oluşturmak ve “Petrol Şehri”
olarak adlandırılan Batman’ın artık bir “Enerji Şehri” olmasını sağlamak amacıyla
çalışmalarınısürdürmektedir. Bu amaçla her yıl geleneksel olarak düzenlediğimiz Enerji
Zirvelerinin üçüncüsünün 30 bildiriden oluşan kitabını okuyucularımıza sunuyoruz.
Prof. Dr. İdris DEMİR
Yerel Karacadağ çeltik (Oryza sativa L.) çeşidinde kurşun stresi üzerine salisilik asit ve metil jasmonat uygulamalarının etkileri
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-06-27) Altun, Hıdır; Orcan Karakuş, Pınar
Bu tez çalışmasında ekzojen metil jasmonat (MeJA) ve salisilik asidin (SA) kurşun (Pb) metali stresi altındaki çeltik bitkilerinde fotosentetik pigment içeriği (klorofil-a, klorofil-b, toplam karotenoid), prolin, malondialdehit (MDA), toplam protein içerikleri üzerindeki etkiler ve ağır metal toksisitesini azaltma yeteneği araştırılmıştır. Deneyde farklı konsantrasyonlardaki Pb (0, 100, 400 ppm) stresine maruz bırakılan Karacadağ çeltik çeşidi Hazro popülasyonuna ait bitkilere, yapraktan püskürtme yoluyla 2 farklı konsantrasyonda metil jasmonat (MeJA) ve salisilik asitin (SA) ayrı ayrı (2mM ve 20mM SA ile 20µM ve100 µM MeJA) ve kombine etkileri (2mM SA+20µM MeJA) uygulanmıştır. Çeltik bitkilerinde fotosentetik pigment içerikleri için sonuçlar değerlendirildiğinde; Pb stres faktörü uygulamasında (100 ve 400 ppm) klorofil-a içeriğinde kontrol grubuna göre anlamlı artışların olduğu görülmüştür. Pb toksisitesine yanıt olarak meydana gelen bu artış, bitkinin klorofil-a içeriği bakımından stresten etkilenmediğini göstermiştir. Klorofil-b ve toplam karotenoid içeriğinde Pb’nin her iki konsantrasyonu için, kontrol grubuna göre azalmanın olduğu ve dolayısıyla bitkinin bu bakımından Pb toksisitesinden etkilendiği tespit edilmiştir. İncelenen her üç fotosentetik pigment içeriği için en yüksek artış iki elisitörün birlikte uygulandığı (2 mM SA+20 µM MeJA) gruptaki bitkilerden elde edilmiştir. 400 ppm Pb toksisitesinde elisitörlerin eklenmesi ile oluşturulan gruplar düşük MDA içeriği göstermiş ve en yüksek azalmanın 0,537 µmol/g TA ile 2 mM SA+20 µM MeJA uygulanan bitkilerde olduğu görülmüştür. Bu durum, bu uygulamada lipit peroksidasyonun engellendiğini ve Pb stresine karşı koyarak MDA içeriğini düşürdüğü sonucu çıkarılmasına yol açmıştır. 400 ppm Pb toksisitesinde elisitörlerin tek başına uygulaması toplam fenolik madde içeriğinde artışa yol açarken, flavonoid madde içeriklerinde azalmalar kaydedilmiştir. İki parametrede de yüksek konsantrasyondaki Pb uygulamasında elisitörlerin kombine uygulaması içeriklerde önemli oranda artışla sonuçlanmıştır. 100 ppm Pb stres faktörüne maruz bırakılan çeltik bitkilerinde elisitör uygulaması prolin içeriğini konsantrasyona bağlı olarak değişen şekillerde etkilerken, 400 ppm Pb stresinde prolin içeriğinde anlamlı artışlar olmuştur. Tüm uygulamalar içerisinde toplam protein içeriği yönünden en yüksek artış 8,325 mmol/g TA ile 400 ppm Pb+2 mM SA+20 µM MeJA uygulanan deney grubunda elde edilmiş ve bu grupta toplam protein miktarı bakımından en yüksek iyileşme sağlanmıştır.400 ppm Pb stres faktörüne karşı çeltik bitkilerine uygulanan elisitörlerin konsantrasyon arttıkça Pb içeriğinde anlamlı düşüşler olmuş ve bu düşüşlerde MeJA’nın Pb toksisitesine karşı koymada SA’dan daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak bu tez çalışmasında, özellikle de yüksek Pb konsantrasyonunda (400 ppm), MeJA+SA’nın birlikte uygulamaları MDA miktarını azaltıp fotosentetik pigmentler, toplam protein, prolin ve sekonder metabolitleri iyileştirerek Pb'nin toksik etkisini indüklemiş ve incelenen tüm bu özellikler yönünden en iyi sonuçların elde edilmesine yol açmıştır.
Özel ve devlet ortaokullarında öğrenim gören öğrencilerin beden eğitimi dersine olan tutum düzeylerinin incelenmesi
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-05-29) Kabataş, Tuba; Şahbudak, Murat
Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin hem devlet hem de özel ortaöğretim okullarında beden eğitimi derslerine yönelik tutum düzeylerini değerlendirmektir. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Batman ilindeki devlet ve özel okullarda öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini araştırmaya gönüllü olarak katılan toplam 800 öğrenci oluşturmuştur. Öğrencilerin demografik özelliklerine ilişkin veri toplamak amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Öğrencilerin beden eğitimi dersine yönelik tutum düzeylerini belirlemeye yönelik verilerin toplanması amacıyla "Beden Eğitimi Dersi Tutum Ölçeği" kullanılmıştır. Veriler alındıktan sonra istatistiksel analizleri kolaylaştırmak amacıyla SPSS 22.0 yazılım paketine girildi. Verileri analiz etmek için frekans analizi, yüzde analizi, aritmetik ortalama, bağımsız değişken testi, varyans analizi (ANOVA) ve post hoc testi gibi çeşitli istatistiksel teknikler kullanılmıştır.
Analiz, öğrencilerin beden eğitimi dersine yönelik tutum düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğunu ortaya çıkardı. Bu farklılıkların eğitim kurumu kategorisi, akademik performans, hane geliri, kardeş sayısı ve sporda uzmanlaşma eğilimi gibi faktörlere bağlı olduğu bulunmuştur (p<.05). Cinsiyet, yaş ve sınıf değişkenleri dikkate alındığında beden eğitimi dersine yönelik tutum düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmedi (p > .05). Çocukların devam ettiği eğitim kurumu, okul yönetiminin spor ve beden eğitimine verdiği önem, öğrencinin ailesinin sosyoekonomik durumu, öğrencinin sosyal çevresi gibi birçok değişken, öğrencilerin okula yönelik tutumlarını etkilemektedir. Özel eğitim kurumlarına kayıtlı ve daha yüksek yaşam standardına sahip, varlıklı ailelerden gelen çocuklar, beden eğitimi programlarına karşı daha olumlu bir eğilim sergilemeye daha yatkın oldukları söylenebilir.
Derin öğrenme ile ethereum fiyat tahmini
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-08-28) Yalçın, Mustafa; Ertuğrul, Ömer Faruk
Yapay zeka, hayatımızın pek çok alanına entegre olarak, günlük yaşantımızı önemli ölçüde kolaylaştırmıştır. Bu kolaylık ise her türlü alanda sağlanmaktadır. Özellikle finansal teknolojilerde, yapay zeka ve makine öğrenimi yöntemleri, kripto para piyasalarında öngörü ve analiz yapma süreçlerini dönüştürmüştür. Bu bağlamda, Ethereum gibi popüler kripto para birimlerinin fiyat tahminleri, ileri yapay zeka modelleri kullanılarak daha doğru ve güvenilir hale gelmektedir. Yatırımcılar, bu modeller sayesinde piyasa hareketlerini daha iyi anlayabilir ve daha bilinçli kararlar alabilirler. Yapay zeka tabanlı analizler, sadece yatırım stratejilerini iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda piyasa dalgalanmalarına karşı daha etkin risk yönetimi sağlar. Böylece, kripto para dünyasında güvenlik ve karlılık artırılarak, dijital finansal ekosistemin sürdürülebilirliği desteklenmiş olur. Bu çalışmada ise Ethereum kripto para biriminin fiyat tahmininde yapay zeka modellerinin kullanımı araştırılmaktadır. LSTM, ANN, GRU ve RNN modelleri kullanılarak, Ethereum fiyat verileri üzerinde analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı, bu modellerin fiyat tahminindeki etkinliğini değerlendirmek ve kripto para piyasasındaki öngörü kabiliyetlerini ortaya koymaktır. Elde edilen bulgular, yapay zeka tekniklerinin finansal piyasalarda nasıl kullanılabileceğine dair önemli bilgiler sunmaktadır.
Makine öğrenmesi yöntemleri kullanılarak felç (inme) tespiti
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-09-13) Ateş, Hadice; Çalışkan, Abidin
Felç, beyne giden kan akışının aniden kesilmesi olarak tanımlanır. Kan akışının kesildiği bölgedeki hücreler zamanla işlevselliğini kaybederek vücudun etkilenen bölgesinde kalıcı hasara neden olabilmektedir. Felç; yaş, mesleki durum, bazı kronik rahatsızlıklar ve ailede daha önce geçirmiş olan bireylerin bulunması gibi birçok etkene bağlı olabilir. Bu etkenlerin değerlendirilmesi ve felç riskinin tahmin edilmesi maliyet ve zaman bakımından oldukça fazla olduğundan kişinin kalıcı bir hasarla karşı karşıya olma tehlikesi artmaktadır. Günümüz teknolojisinde ise Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi modellerinde son noktaya bakıldığında milyonlarca veri üzerinde iyileştirme yapılarak riskin olup olmadığı konusunda karar vermek saniyeler sürmektedir. Bu çalışmada da zamandan tasarruf edilerek insan sağlığının bu tehlikeden korunması hedeflenerek Makine Öğrenmesi yöntemlerinden olan Lojistik Regresyon, K-En Yakın Komşu, Destek Vektör Makineleri ve Karar Ağaçları modelleri kullanılarak bireyin felç geçirme riski taşıyıp taşımadığının en güvenilir şekilde belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda ise veri seti üzerinde en yüksek başarı oranını elde eden yöntemin %91 ile Karar Ağaçları metodu olduğu görülmüştür. Ardından başarı oranlarına göre yöntemlerin sıralaması ise %89 oranıyla Destek Vektör Makineleri, %81 oranıyla K-En Yakın Komşu modeli ve son olarak Lojistik Regresyon metodu %75 şeklinde sonuçlanmıştır.
