7 sonuçlar
Arama Sonuçları
Listeleniyor 1 - 7 / 7
Öğe 433 numaralı Birecik şer’iye sicili transkripsiyon ve değerlendirmesi(Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019-08-09) Erez, İbrahim; Alaca, HanifeŞer’iyye Sicilleri Osmanlı Devleti’nde kaza idari birimi altında, davalarda verdikleri kararların ve merkezden gelen emirlerin kaydedildiği defterlerdir. Bizim araştırdığımız tezin konusu ise 433 Numaralı Birecik Şer’iyye Sicilidir. Bu sicilden yararlanarak Birecik’in sosyal, ekonomik, kültürel, bölgesel ve kent yapısını ayrıntılı bir şekilde görebiliriz. Bu yönden şer’iyye sicillerinin ehemmiyeti çok büyüktür. Birecik’e 1899-1900 yılları arasında sosyo-kültürel açıdan baktığımız zaman yoğun olarak Müslümanların kısmende olsa gayr-i müslimlerin hayatlarını idame ettirdiklerini görüyoruz. Genelde Müslümanlar; tarım, hayvancılık, ziraat gibi ekonomik faaliyetlerle uğraşmışlardır. Gayr-i Müslimler ise daha çok sanat ve ticaret gibi şehir yapısını ilgilendiren mesleklerle uğraşmışlardır. Bu çalışmayla 1899-1900 yıllarında Birecik’in sosyal yapısını, ekonomik faaliyet alanlarını, kent olarak; mahallelerini, kazalarını ve köylerini, bu dönemde yoğun olarak kullanılan kişi adlarını ve lakaplarını, Müslümanlar ile Gayr-i müslimler arasındaki sosyal ilişkileri yansıtmaya çalıştık.Öğe 233 Numaralı Seydişehir Şer'iyye Sicili: Değerlendirme ve transkripsiyonu, Rumi 1304 - 1307 / Miladi 1888 - 1891(Batman Üniversitesi, 2013) Ari, Ahmet; Şen, Mehmet EminBu çalışmamızda toplumun çekirdeğini ve en büyük dinamiğini oluşturan aileyi ele aldık. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi Seydişehir’deki ailenin özellikleri, evlilik, nafaka takdiri, talâk, muhala’a, borç ve miras gibi çeşitli davaların uygulanışı, şer’iyye sicili belgelerinden hareketle nasıl çözüldüğü ortaya çıkarılmıştır. Osmanlı sosyal hayatının mikro tarih anlamında örneklerini teşkil eden köy ve mahallenin Seydişehir'deki yapısı ve fonksiyonları ele alınmıştır. Belgelerde genel olarak miras, borç, boşanma, evlilik, nafaka, mehir borcu gibi davalar bulunmaktadır. Seydişehir mahkemelerinde davaların nasıl çözüldüğü ve bu davalara getirilen çözümler gün ışığına çıkarılmıştır. Seydişehir’de temel tüketim ürünlerinin neler olduğu ve hangi ürünlerin yetiştirildiği ortaya konularak Seydişehir’inin iktisadi hayatına dair somut bilgilere ulaşılmıştır. Bu çalışmamızın sonucunda, Seydişehir’inin dolayısıyla Osmanlı Devleti’nin, hukukî, iktisâdi, sosyal, idari ve aile tarihine ışık tutabilecek belgeler gün ışığına çıkartılmaya çalışılmıştır. Ticaret, tarım ve hayvancılık ve eğitim gibi konularda olduğu gibi Osmanlı Devleti bünyesinde yaşayan toplumlar arasında oluşturulan düzene bir kez daha şahit olunmuştur. 233 Numaralı Defter’de yer alan Seydişehir’e bağlı yerleşim birimleri ve belgelerin tasnifi üzerinde durulmuştur. I. Bölümde çalışmamızın amacı ve Seydişehir tarihçesi, II. Bölüm’de genel bir değerlendirme yapılmış. III. Bölüm’de ise metnin transkripsiyonu ve orijinali verilmiştir. Özetle bu çalışma ile elde edilecek somut veriler ışığında Seydişehir’in sosyal ve iktisadi yapısını ortaya çıkararak hem şehir tarihçiliğine hem de Osmanlı tarihiyle ilgili bilgilerimize katkı sağlamak amacıyla araştırmacıların istifadesine sunulmuş olacak.Öğe 167 numaralı Edirne Şer’iyye Sicili transkripsiyon ve değerlendirilmesi(Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019-11-22) Gevrek, Yakup; Türkmen, Mustafa NuriOsmanlı devletinin sosyal ve ekonomik durumu hakkında yerel tarih açısından bilgi sahibi olmamıza yardımcı olan Şer’iyye Sicilleri defterleri araştırmacıların başvurduğu en önemli kaynaklardan birisidir. Tereke defterlerinden yola çıkarak halkın hangi mesleği icra ettiklerini ve geçimlerini sağlayabilmeleri için tarım, hayvancılık ve nakliye vesaire ile uğraşmışlardır. İnsanların eşyalarını temin etmeki bir yerden başka bir yere seyehat etmek veya yüklerini taşımada kolaylık sağlaması amacıyla binek hayvanlardan yararlanmışlardır. Bu nedenle binek hayvanlar sosyal ve ekonomik hayatta en önemli ulaşım araçları durumundadır. Ölen kişilerin menkul ve ğayrimenkullerinin malları kadılar aracılığıyla varislere teslim edilmeleri ve hangi coğrafi bölgelerde yaşadıklarını öğrenmemizde bir fikir sahibi olmamıza imkân sağlıyor. Çalışmamızın ana kaynağı Şer’iyye Sicilidir. 167 numaralı Şer’iyye Sicilleri defterleri Edirne’nin 1174-1175/ 1760-1761 yılları arasında meydana gelen gelişmeleri kapsamaktadır. Osmanlı devletinde kadı, naip, kassam, vakıf, miras, Osmanlı millet sistemi gibi konular hakkında bilgiler verilmiştir.Öğe 152 numaralı Edirne şer'iyye sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi(Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019-10-21) Kürküt, Mehmet Arif; Türkmen, Mustafa NuriOsmanlı mahkeme kayıtları olan şer’iye sicilleri bölgesel ve şehir araştırmaları tarihinde son derece önemli bir yer tutmaktadır. Bu siciller kayıt altına alındığı yerin iktisâdi içtimâi siyâsi ve idâri yapısı hakkında önemli bilgiler ihtiva eden resmi kayıtlar olduğu gibi içerisinde yer alan tereke defterleri de resmi nitelik taşıyan devlet arşivleridir. Tereke defterleri ölen kişilerin toplumsal konumlarını, demografik yapılarını, medeni hallerini, aile yapılarını, sahip oldukları her türlü menkul, gayrİmenkul mallara ait önemli bilgiler sunmaktadır. Çalışma konumuz olan 152 numaralı Edirne Şer’iye sicili de Edirne’nin bölgesel, şehirsel, sosyal, ekonomik, kültürel yapısını bizlere ulaştıran önemli bir kaynaktır. Hicri 1166-1169, Miladi 1753-1756 yılları arası tarihleri kapsayan bu defter 96 sayfa 172 hükümden oluşmaktadır. Defter Edirne şehrinin mahallelerinin sosyal yapısını, ekonomik faaliyetlerini, bu dönemde kullanılan unvân ve lakapları, dini inanışları yine siyasi, idari, demografik yapı vb. birçok yapılarına ışık tutan bilgiler içermektedir. Dört bölümden oluşan tezin birinci bölümünde genel hatlarıyla kadılık kurumu Şer’iye sicili ve Şer’iye mahkemeleri hakkında bilgiler verilip özelliklerinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde Edirne tarihi, Edirne’nin coğrafi, sosyal ve ekonomik durumu hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde değerlendirmenin yanı sıra millet sistemi, idari birimler ve sosyal hayat hakkında bilgiler verilip belgeler özetlenmiştir. Dördüncü ve son bölümde ise defterdeki hükümlerin transkripsiyonu mevcuttur.Öğe 244 Numaralı Mardin Şer'iyye Sicili (Hicri 177 - 80 / Miladi 1860 - 63) transkripsiyon ve değerlendirilmesi(Batman Üniversitesi, 2014) Sağlam, Sevim; Ulutürk, MuammerŞer'iyye sicilleri bölgesel ve şehir tarihi araştırmalarında son derece önemli yer tutmaktadır. Tez konumuz olan 244 Numaralı Mardin Şer'iyye Sicili de Mardin'in bölgesel, şehir, kültürel, sosyal ve ekonomik yapısını ayrıntılı bir şekilde bizlere ulaştıran çok önemli bir kaynaktır. Mardin şehri sosyo-kültürel açıdan kozmopolit bir yapıya sahiptir. Bu özeliğiyle Osmanlı Devleti'nin toplumsal yapısının genel özelliklerini yansıtmaktadır. Mardin kırsalında Müslüman nüfusun yoğunluğu fazladır. Şehir merkezinde ise Gayri-müslim nüfusun yoğunluğunun daha fazla olduğu görülmektedir. Genel olarak Müslümanlar daha çok ziraat, tarım ve hayvancılık gibi ekonomik faaliyetlerle uğraşırlarken, Gayrimüslimler ise daha çok sanat ve ticaret gibi şehirlerde faaliyet gösteren mesleklerle ilgilenmişlerdir. Bu çalışmayla 1860-63 yılarında Mardin şehrinin mahallelerini, kazalarını ve köylerini, sosyal yapısını, ekonomik faaliyet alanlarını, bu dönemde yaygın olarak kullanılan kişi adlarını, şehir, kaza ve köylerde yaşayan dini grupları ve bunlar arasındaki sosyal ilişkileri yansıtmaya çalıştık.Öğe 421 numaralı (h.1311-1327/m.1893-1909) Siirt şer’iyye sicili transkripsiyon ve değerlendirmesi(Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020-06-26) Gök, Pınar; Aydın Nasıroğlu, MehtapTezimizin ana eksenini oluşturan 421 Numaralı Siirt Şer’iyye Sicili M.1893- 1907 tarihleri arasını kapsayan mahkeme kayıtlarından oluşmaktadır. Sicilin başlıca konuları arasında miras ve terekeler, nafaka ve mehir talepleri, çoğunlukla boşalan eytam müdürlüklerine yapılacak olan vekil tayinleri, eytam müdürlükleri vasıtasıyla yetim çocukların varsa mirasları ve mallarının vasi tayini yoluyla korunması, yine bu vasiler vasıtasıyla bu çocukların büyütülmesi gibi kayıtlara rastlanmıştır. Bunun dışında defterde mübarek üç ayların başlangıcının çeşitli sebepler yüzünden belirlenememesinin yetkili makamlara bildirilmesi, vakfiyelere yapılacak olan tayinler ve bu tayinler sırasında çıkan anlaşmazlıklara da rastlanılmıştır. Bu defterin incelenmesi özellikle şehir tarihçiliği bakımından önem arz etmektedir. Böylelikle şehrin sosyo-kültürel, ekonomik, idari ve tarihi yönleri çalışmamızda aydınlatılmaya çalışılmış hukuk, mahkemeler ve kadı defterleri olarakta adlandırılan şer’iyye sicillerinin muhtevası hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmamız giriş ile birlikte, şehrin tarihi serüveni, sicilin transkripsiyonu ve değerlendirmesi olarak üç bölümden oluşmaktadır.Öğe 293 numaralı Diyarbekir şer’iyye sicili transkript ve değerlendirmesi(Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019-08-09) Öner, Vahyettin; Alaca, HanifeBu araştırmanın amacı, Diyarbakır örneği bağlamında Osmanlı ailesini, Osmanlı Devleti’nin sosyal ve ekonomik yönünü açıklığa kavuşturmaya vesile olmaktır. Bu maksatla; Diyarbakır şehrinin şer’iyye sicilleri tetkik edilmiştir. Çalışmada Diyarbakır şehrinin sosyal, kültürel, ekonomik yönleri incelenmiştir. Sicili üzerinde çalıştığımız Diyarbakır merkezi olan Amid’in şark ve garb olarak iki kısma ayrılmış nahiye ve köylerin yanı sıra başka şehirlerden gelen ve misafir olarak kalmaktayken vefat eden misafir kimselerin isimlerinin bulunduğu kısım da bulunmaktadır. Bölgede çok sayıda etnik grup olmakla beraber kayıtlardan da anlaşıldığı üzere sadece Müslüman ahalinin kayıt edildiği defter olmaktan ziyade karışık ve merkezi bir defter kaydı olarak her etnik ve dinden insanların kayıtları yer almaktadır. Bölgenin etnik ve dini çokluğu, dillerin, kültürlerin, dinlerin kaynaştığı ve beraber yaşadığı bir yer oluşu ona ayrı bir özellik kazandırmaktadır. Nitekim bu özellik yer, şahıs, mahalli isimlerin doğru tespitini güçleştirmiştir. Sicilin transkripti sırasında arşivde yıpranma ve yazıların silikliği sebebiyle transkript sırasında oldukça zorluk çekilmiştir. Şer’iyye sicilleri üzerinde yapılan çalışmalar sayesinde günümüzdeki insanlar kendi atalarının geçmişteki isimlerini, mal varlıkları ve günlük yaşamda kullandıkları eşyaları bilmelerine olanak sağlamaktadır. Aynı zamanda insanlar arası ve insan devlet hukuk sistematiğine ışık tutması sicillerin bir diğer önemli boyutudur.
