11 sonuçlar
Arama Sonuçları
Listeleniyor 1 - 10 / 11
Öğe Titanyum alaşımlarından Ti-6Al-4V’nın işlenmesinde karşılaşılan zorluklar: Derleme(Gazi Üniversitesi, 2018-01-18) Çelik, Yahya Hışman; Kılıçkap, ErolTitanyum ve alaşımları, mükemmel ısı direnci, korozyon direnci, tokluk, mukavemet, yüksek çalışma sıcaklığı ve düşük ağırlık oranına sahip oldukları için uzay-havacılık, otomotiv, kimyapetrokimya ve biyomedikal gibi çeşitli endüstrilerde yüksek mühendislik alaşımları olarak kullanılmaktadırlar. Ancak bu alaşımlar düşük işlenebilirlik derecelerine sahiptirler. Titanyum ve alaşımlarının işlenmesinde yüzey bütünlüğü ve kesici takım aşınması gibi problemlerle karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada, titanyum ve alaşımlarının delinmesinde, frezelenmesinde ve tornalanmasında kesici takım malzemeleri, aşınma mekanizmaları, kesme kuvvetleri, yüzey pürüzlülükleri gibi konular gözden geçirilmiştir. Ayrıca, bu alaşımların işlenmesinde karşılaşılan zorluklar değerlendirilmiş olup yapılmış literatür çalışmaları ayrıntılı olarak ele alınmıştır.Öğe Aramid fiber ve B4C parçacık ile takviye edilmiş Al7075 matrisli kompozitlerde haddelemenin ve yaşlandırmanın mekanik ve tribolojik özelliklere etkisi(Batman Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021-06-28) Demir, Mehmet Emin; Çelik, Yahya HışmanAlüminyum alaşımlarının düşük üretim maliyetleri, iyi mekanik özellikleri ve yüksek korozyon dirençleri otomobil ve uzay endüstrisinde kullanılmalarını cazip kılmaktadır. Bu alaşımların farklı takviye parçacıkları ile güçlendirilmesi, ısıl işleme tabi tutulması veya haddelenmesi fiziksel, mekanik ve tribolojik özellikleri olumlu etkiler. Bu çalışmada, Al7075 alaşım matrisine 4 farklı takviye oranında (%4, %8, %10 ve %12) B4C parçacık ve aramid fiber ilave edilerek sıkıştırma döküm yöntemi ile malzemeler üretilmiştir. Üretilen malzemelerin mikroyapıları SEM ve optik mikroskop ile incelenmiş, faz oluşumları ise XRD ve EDX ile analiz edilmiştir. B4C/Al7075 kompozitlerin ve aramid/Al7075 alaşım malzemelerinin fiziksel (sertlik), mekanik (çekme, elastisite modulu, eğme) ve tribolojik özellikleri Al7075 alaşımıyla kıyaslanmıştır. Ayrıca en iyi mekanik özelliklerin elde edildiği B4C ve aramid takviyeli malzemelere ve Al7075 alaşımına, yaşlandırma ve haddeleme işlemi de uygulanarak bu işlemlerin sertlik, çekme ve eğme dayanımları ile tribolojik özelliklere etkisi araştırılmıştır. Numunelerin kırılma ve aşınma yüzeyleri SEM ile incelenmiştir. Takviye oranının etkisi incelendiğinde hem B4C hem de aramid takviyesi kullanılan malzemelerde en yüksek sertlik değerleri %12 takviye oranında görülmüştür. En yüksek çekme ve eğme mukavemeti ise B4C ve aramid takviyeli malzemeler için sırasıyla %10 ve %8 takviye oranından elde edilmiştir. %10 B4C/Al7075 kompozit malzemesinin çekme mukavemeti 249 MPa, eğme mukavemeti 494 MPa iken ve %8 aramid/Al7075 alaşım malzemesininki ise 278 MPa ve 454 MPa olarak belirlenmiştir. Sertlik değerinde olduğu gibi aşınma direncinde de en iyi değerler her iki takviye tipinde %12 oranından elde edilmiştir. B4C ve aramid takviyeleri Al7075 alaşımın aşınma direncini arttırmıştır. Yaşlandırmanın etkisi incelendiğinde, yaşlandırma süresine bağlı olarak malzemelerin belirlenen özelliklerinin oldukça geliştiği, ancak belirli bir yaşlandırma süresinden sonra kısmen düştüğü görülmüştür. Haddeleme işlemi de malzemelerin belirlenen özelliklerini geliştirmiştir, ancak bu etki yaşlandırma işlemindeki kadar yüksek olmamıştır.Öğe ASTM B348 titanyum alaşımının farklı takımlarla tornalanmasında takım aşınmasının incelenmesi(Bitlis Eren Üniversitesi, 2017) Çelik, Yahya Hışman; Kılıçkap, Erol; Yenigün, BurakMetallerin şekillendirilmesinde iş parçasının nihai boyut ve geometride üretilmesi, kesici takımın aşınmasından önemli ölçüde etkilenmektedir. Kesici takımın hızlı aşınması, iş parçalarının arzu edilen toleranslarda üretilmemesine neden olmaktadır. Bu durum malzeme kaybı, işçilik ve enerji tüketim maliyetinin artması gibi problemlere neden olmaktadır. Endüstride yaygın olarak kullanılan titanyum ve alaşımlarının üstün mekanik özelliklerinden dolayı talaşlı imalatında, hızlı kesici takım aşınmasıyla karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada, yüksek mukavemet, yüksek sıcaklıkta metalografik kararlılığı gibi özelliklere sahip Ti-6Al-4V alaşımı CVD ve PVD kaplı tungsten karbür (WC) kesici takımlarla tornalama işlemine tabi tutulmuştur. Deneyler, sabit kesme hızı (20 m/dak), talaş derinliği (1mm) ve ilerleme değerlerinde (0,022 mm/dev) gerçekleştirilmiştir. Kesme zamanına bağlı takım aşınması incelenmiştir. Her iki kesici takımda ilk 15 sn’de hızlı bir takım aşınması gözlemlenmiştir. Yaklaşık olarak 15 sn ile 250 sn arasında bu artış daha düşük olmuştur. 250 sn’den sonra takım aşınması aşırı hızlanmıştır. PVD kaplı WC takımlara göre CVD kaplı WC takımlarda 250 sn’ye kadar daha fazla takım aşınması meydana gelmişken 250 sn’den sonra PVD kaplı WC takımın aşınması daha hızlı olmuşturÖğe Ti-6Al-4V alaşımının frezelenmesinde kesme parametrelerinin işlenebilirliliğe ve takım aşınmasına etkisinin araştırılması(Batman Üniversitesi, 2016) Karabıyık, Ahmet; Çelik, Yahya HışmanTi-6Al-4V alaşımı, düşük sertlik, yüksek mukavemet ve mükemmel korozyon direnci gibi özelliklerden dolayı uzay, kimya ve tıbbi uygulamalarda kullanımını arttırmıştır. Ancak bu özellikler Ti-6Al-4V alaşımların işlenmesini zorlaştırmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, Ti-6Al-4V alaşımının 8 mm çapındaki sert karbür (WC) ve TiN kaplı HSS parmak freze çakılarıyla frezelenmesinde kesme parametrelerinin frezelenen bölgeye ve kesici takıma etkileri incelenmiştir. Frezeleme deneylerinde kesme hızları 5, 10, 15 m/dak, ilerleme 0.05, 0.75, 0.1 mm/dev, kesme derinliği ise 2 mm olarak seçilmiştir. Ayrıca deneylerde kesme sıvısı kullanılmamıştır. Deneysel çalışma sonunda kesme hızı, ilerleme ve kesici takım cinsinin; kesme kuvvetleri, yüzey pürüzlülüğü, takım aşınması, çapak yüksekliği ve kanal sapmalarında önemli bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Her iki kesici takımda da kesme hızı arttıkça kesme kuvvetlerinin, yüzey pürüzlülüğünün ve çapak yüksekliğinin azaldığı, ilerleme arttıkça kesme kuvvetlerinin, yüzey pürüzlülüğünün ve çapak yüksekliğinin arttığı görülmüştür. Hem kesme hem de ilerlemenin artması aşınmayı arttırmıştır. Kesme hızına göre ilerlemenin artmasıyla kanal sapmaları nominal ölçüye yakın bir değerde elde edildiği görülmüştür. Frezelenen kanalın girişindeki sapmanın çıkışındakinden daha yüksek olduğu görülmüştür. Ti-6Al-4V alaşımın frezelenmesinde tüm sonuçlar için en ideal sonuçlar sert karbür (WC) parmak frezede elde edilmiştir.Öğe Motorlarda kullanılan kam milinin nümerik hasar analizi(Batman Üniversitesi, 2018-05) Yıldız, Bilal; Adin, Mehmet Şükrü; İşcan, Bahattin; Seven, BurhanKam mili, subaplara hareket veren bir parçadır. Hareketini krank milinden alan motorun yardımcı milidir. Bu hareketler sayesinde, egzoz ve hava subapları düzenli olarak açılıp kapanır. Açma-kapama işleminin amacı şudur: Kapaklar açıldığında içeri hava girmesi, sonrasında yanma olayı olması ve akabinde de kirlenmiş havanın egzozdan çıkmasıdır. Kam mili, krank mili tarafından tahrik edilir ve krank milinin dönme sayısının yarısı kadar bir dönme hızıyla döner[1]. Kam milleri genellikle yüksek kaliteli çelik alaşımlarından dövülerek veya dökülerek tek parça halinde üretilir. Kam yüzeyleri ısıl işlemlerle sertleştirilir. Genellikle kam millerinde her silindir için bir emme bir de egzoz olmak üzere iki adet kam bulunur. Bazı motorlarda örneğin boksör tipi 4 silindirli bir motorda bir emme ve bir egzoz kamı karşılıklı iki silindirin supaplarını açmaktadır. Ayrıca günümüzde kullanılan DOHC motorlarda emme supapları için bir kam mili ve egzoz supapları için de ayrı bir kam mili bulunmaktadır[2]Öğe TM yöntemi ile üretilmiş Al matrisli kompozitlerde presleme basıncının ve B4C oranının sertlik ve aşınma davranışı üzerine etkisi(Fırat Üniversitesi, 2018-03-01) Çelik, Yahya Hışman; Kılıçkap, Erol; Yenigün, BurakToz metalürjisi (TM) yöntemi sayesinde metal tozlarının istenilen şekle çok kısa zamanda dönüştürülmesi ekonomik anlamda seri imalatı mümkün kılmaktadır. Bu durum, malzemelerde talaşlı işleme ihtiyacını ortadan kaldırarak karmaşık ve boyutsal hassasiyeti yüksek olan parçaların üretilmesine olanak sağlamaktadır. Özellikle alüminyum ve alaşımları, ticari alanlarda vazgeçilmez malzemeler olarak TM yöntemi ile üretimde yerini almıştır. Bu çalışmada, TM yöntemiyle üretilmiş B4C takviyeli Al matrisli kompozitlerin farklı presleme basıncına (400 ve 475 MPa) ve takviye oranına (takviyesiz ve ağırlıkça % 4, 8 ve 12 takviyeli) bağlı olarak mikroyapı, sertlik ve aşınma davranışları incelenmiştir. Numunelerin aşınma deneyleri özel olarak imal edilen test düzeneği ile 0,50 m/s sabit kayma hızında, farklı uygulama yüklerinde (5, 10 ve 15 N) ve farklı kayma mesafelerinde (250, 500 ve 750 m) yapılmıştır. Ayrıca üretilen kompozitlerin mikroyapısal değişimlerini belirlemek için optik mikroskop ve SEM görüntüleri incelenmiştir. Deneysel çalışmalar sonucunda, kompozit numunelerde presleme basıncının ve takviye oranının artması ile sertlik değerlerinin arttığı ve aşınma kayıplarının azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca kayma mesafesi ve uygulanan yükün artması ile aşınma miktarının arttığı görülmüştürÖğe Fıstık kabuğu takviyeli kompozitlerin aşınma davranışlarının incelenmesi(Fırat Akademi A.Ş, 2017) Çelik, Yahya Hışman; Kılıçkap, Erol; Yenigün, Burakİlerleyen teknoloji ile beraber geleneksel malzemeler yetersiz kalmakta ve bu malzemelerin yerine kompozit malzemeler kullanılmaktadır. Kompozit malzemelerin geleneksel malzemelere göre birçok avantajı bulunmaktadır. İstenilen fiziksel özelliklere göre kombine edilebilmesi önemli avantajlarındandır. Kompozitlerde takviye elemanı olarak genellikle cam, karbon, aramid, grafen gibi malzemeler kullanılır. Ancak bu malzemelerin üretim maliyetlerinin yüksek olması, geri dönüşüm işlemlerinin zorlu proseslerden oluşması ve doğada kaybolma sürelerinin uzun olması kenaf, jut, bambu, fıstık ve ceviz kabuğu gibi doğal takviye elemanlarının kullanımını arttırmaktadır. Bu çalışmada, farklı oranlarda fıstık kabuğu tozu takviyeli polimer matrisli kompozitler üretilmiştir. Üretilen bu kompozitlerin sertlik değerleri, basma dayanımları ve aşınma davranışları incelenmiştir. Aşınma deneyleri farklı yük ve kayma mesafelerinde gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda, takviye oranının artması ile beraber sertlik değerinin, basma dayanımının ve ağırlık kaybına bağlı aşınma direncinin arttığı tespit edilmiştir. Ayrıca uygulanan yük ve kayma mesafesinin artmasıyla kompozitteki ağırlık kaybının arttığı görülmüştür.Öğe Termoreaktif difüzyon yöntemiyle niyobyum karbür-bor (nbc-b) kaplanan hardox 400 çeliğin mikroyapı özelliklerinin incelenmesi ve taguchi yöntemiyle aşınma davranışının değerlendirilmesi(Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021-01-14) Ertem, Mehmet; Çelik, Yahya HışmanGenel olarak çelik malzemelerin mekanik etkiler sonucunda kullanım dışı kalarak ülke ekonomisinde yüksek hasarlara sebebiyet verdiği bilinmektedir. Hem aşınma hem de korozyon gibi etkileşimlerin yol açtığı kayıplar ülke ekonomisine zarar verdiğinden, akademik ve sanayi toplulukları harekete geçmiş ve aşınma özellikleri açısından güçlü malzemeler aramaya başlamışlardır. Dolayısıyla sanayide sıklıkla kullanılan çelik malzemelere difüzyon, kimyasal çökeltme ve fiziksel çökeltme kaplama yöntemleri uygulanmaya başlanmıştır. Bu tez çalışmasında, altlık malzeme amacıyla yararlanılan Hardox 400 çeliği, katı ortam Termoreaktif Difüzyon (TRD) yöntemi ile karbür yapıcı element tozlarından Ferro Niyobyum ve Ferro Bor tozları kullanılarak kaplanmıştır. Kaplama işlemi üç farklı sıcaklık (950, 1000 ve 1050 °C) ve üç farklı zaman aralığında (1, 2 ve 3 saat) gerçekleştirilmiştir. TRD yöntemiyle kaplama işlemi gerçekleştirilen her bir parametre sonrasında numunelerin optik mikroskop, Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM), Enerji Dağılımlı X-Işını Spektrometresi (EDX) ve X-Işını Kırınımı (XRD) ile mikroyapıları incelenmiş ve kaplama yüzeylerindeki sertlik değerleri ölçülmüştür. Kaplama parametrelerinin kaplama kalınlığına ve sertliğe etkileri analiz edilmiştir. Ayrıca sertliğin ve kaplama parametrelerinin aşınmaya etkisini tespit etmek için numuneler aşınma testlerine tabi tutulmuştur. Aşınma deneylerinde, Taguchi deney tasarım düzeneğinden faydalanılmıştır. Elde edilen sonuçlar mevcut şartlarda kullanılan Hardox 400 çeliği ile kıyaslanmıştır. Kaplama parametrelerine bağlı olarak Hardox 400 çelik yüzeyinin TRD yöntemiyle kaplana bildiği, kaplama sıcaklığı ve süresinin artmasıyla kaplama kalınlıklarının arttığı optik mikroskop ve SEM görüntülerinden görülmüştür. Minimum kaplama kalınlığı, 950 °C kaplama sıcaklığı ile 1 saat süreyle kaplanan numunelerde, maksimum kaplama kalınlığı ise 1050 °C kaplama sıcaklığı ile 3 saat süreyle kaplanan numunelerde oluşmuştur. Kaplama tabakasının B, C, Fe ve Nb elementlerinden oluştuğu EDX analizinden, kaplama tabakasındaki fazın NbC-B olduğu XRD analizinden gözlemlenmiştir. NbC-B fazının iv sertliğinin artmasında önemli bir faktör olduğu, dolayısıyla kaplama sıcaklığı ve süresinin artmasıyla sertliğin arttığı tespit edilmiştir. Maksimum sertlik, 1050 °C’de 3 saat süreyle kaplanan numunede 2934,2 HV ölçülmüştür. Aşınma deneylerinde ise aşınma hacminin kaplama sıcaklığının 950 °C’den 1000 °C’ye çıkmasıyla azaldığı, 1000 °C’den 1050 °C’ye çıkmasıyla çok az da olsa artmaya başladığı görülmüştür. Benzer durum kaplama süresi için de söz konusudur. Uygulanan yükün artması, aşınma hacmini arttırmıştır. Taguchi yöntemine göre 1000 °C’de 2 saat süreyle kaplanan numunenin 5 N’luk yük altındaki aşınması minimum, 950 °C’de 3 saat süreyle kaplanan numunenin 15 N’luk yük altındaki aşınması maksimumdur. Minimum ve maksimum aşınma hacimleri yaklaşık 0,063 mm3 ve 0,328 mm3’tür. Kaplanmış Hardox 400 çelikleri ile karşılaştırıldığında, genel olarak kaplanmamış Hardox 400 çelikleri daha fazla aşınmıştır. Ancak 10 N ve 15 N’luk uygulama yüklerinde, 3 saat süreyle 950 °C ve 1050 °C’de kaplanan numunelerin daha fazla aşındığı görülmüştür. Bunun, kaplama tabakası altında bulunan gözenekli yapının aşınma deneyleri esnasında plastik deformasyondan kaynaklı kırılmaya sebebiyet vermesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.Öğe Ti-6Al-4V alaşımının delinmesinde kesme parametrelerinin delik üzerine ve kesici takıma etkisinin araştırılması(Batman Üniversitesi, 2015) Yıldız, Hakan; Çelik, Yahya HışmanTalaşlı imalatın temel hedefi, üretilecek iş parçasının geometrik ve boyutsal tamlığıyla birlikte yüzey kalitesinin ve çapak yüksekliğinin istenen sınırlar içerisinde ekonomik olarak sağlanmasıdır. Günümüzde yaygın olarak kullanılan Ti-6Al-4V alaşımlarının üstün özelliklerinden dolayı delinmesi oldukça zordur. Bu nedenle yapılan bu çalışmada, tungsten karbür (WC) ve yüksek hız çeliği (HSS) matkaplarla, kesme hızı ve ilerlemenin farklı kombinasyonları için Ti-6Al-4V malzemenin kuru kesme şartlarında delinmesinde yüzey pürüzlülüğü, delik çapındaki sapma, çapak yüksekliği, sıcaklık, talaş oluşumu ve takım aşınması üzerine etkileri incelenmiştir.Öğe Grafit ve B4C dolgulu cam ve karbon elyaf takviyeli epoksi kompozitlerin mekanik, tribolojik ve delme performanslarının incelenmesi(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-01-12) Akcan, Halil İbrahim; Gürbüz, HüseyinBu çalışmada, grafit ve B4C dolgu malzemelerinin karbon ve cam elyaf takviyeli epoksi kompozitlerin mekanik, tribolojik ve delme performansı üzerindeki etkileri deneysel olarak araştırılmıştır. Farklı oranlarda ağırlıkça (%5, %10 ve %15) grafit ve B4C dolgulu cam ve karbon elyaf takviyeli kompozit malzemelerinin üretimi el yatırma yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Üretilen kompozit malzemeler farklı parametrelerde mekanik (çekme ve eğilme testi), tribolojik (aşınma davranışı) ve delme testlerine tabi tutulmuştur. Ayrıca aşınma ve kopma yüzeylerinin taramalı elektron mikroskop (SEM) görüntüleri incelenmiştir. Hem B4C hemde grafit dolgusunun cam ve karbon elyaf takviyeli kompozitlere ilavesi mekanik özelliklerin düşmesine neden olmuştur. Artan dolgu oranlarında çekme ve eğilme mukavemetlerin daha fazla düştüğü tespit edilmiştir. B4C ve grafit dolgusunun hem cam hemde karbon elyaflı kompozitlerde aşınma direncini artırdığı gözlenmiştir. Delik delme işlemlerinde ilerleme hızı arttıkça ilerleme kuvvetlerini arttığı kesme hızı artığında ise ilerleme kuvvetlerini azaldığı ortaya çıkmıştır. Cam elyaf takviyeli kompozitlerin ilerleme kuvvetleri değerleri karbon elyaf takviyeli kompozitlere göre daha düşük çıkmıştır. Cam ve karbon elyaf takviyeli kompozitlerde delaminasyon değerleri ilerleme hızı arttıkça düştüğü, kesme hızı arttıkça yükseldiği tespit edilmiştir. Karbon elyaf takviyeli kompozit malzemelerin titreşim ve moment değerleri cam elyaf takviyeli kompozit malzemelerin değerlerinden daha yüksek çıktığı bulunmuştur.
