2 sonuçlar
Arama Sonuçları
Listeleniyor 1 - 2 / 2
Öğe Batman ili şehir merkezinin toprak jeokimyası(Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019-09-23) Gümüş Kıral, Nurcan; Baran, Hacı AlimBatman ili şehir merkezinde çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı ardalanmasından oluşan Üst Miyosen-Alt Pliyosen Şelmo Formasyonu gözlenmektedir. Mücavir alan içerisinden temsil yeteneğine sahip olarak alınan toprak ve dere sedimanı örneklerinin jeolojik özellikleri belirlenerek, örneklerin bünyelerindeki ağır metal kirliliği araştırılmış ve elde edilen sonuçlar doğrultusunda Batman İli Şehir Merkezi'ne ait element dağılımı belirlenerek kirlilik değerleri hesaplanmıştır. Kirlilik değerlendirilmesi kapsamında jeobirikim indeksi (Igeo), zenginleşme faktörü (EF) ve kirlilik indeksi (PI) hesaplamaları gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda coğrafi bilgi sistemleri programları yardımıyla element dağılım ve kirlilik parametrelerine ait haritalar oluşturulmuştur. Jeobirikim indeksi sonuçlarına göre örnekler; kirlenmiş-orta derecede kirli'den aşırı-çok aşırı kirli'ye değişen kirlenme değerleri sunmaktadır. As, Sb ve Mo elementleri için aşırı-çok aşırı kirli düzeyinde kirlilik değerleri belirlenmiştir. Zenginleşme faktörü açısından örnekler az zenginleşme'den çok aşırı zenginleşme'ye değişen değerler sunmaktadır. Örneklerin bir kısmının As ve Sb elementleri açısında çok aşırı zenginleşmeye sahip oldukları tespit edilmiştir. Kirlilik indeksi sonuçlarına göre örneklerin düşük'ten çok yüksek'e değişen bir yelpaze sunduğu gözlenmiştir. Yine özellikle As, Mo ve Sb elementlerinin çok yüksek kirlilik indeksi değerlerine sahip oldukları belirlenmiştir. Kirlilik hesaplamada kullanılan Jeobirikim indeksi, zenginleşme faktörü ve kirlilik indeksi değerlerine göre Batman ili şehir merkezine ait toprak örneklerinde farklı derecelerde kirlenmenin gözlendiği, özelllikle As, Sb ve Mo elemenetlerinin her parametre için en yüksek dercede kirlilik değerleri sunduğu tespit edilmiştir. Bir elementin kirlilik değerlerinin yüksek olması her zaman sağlık açısından tehlike arz ettiği anlamına gelmemektedir. Bu yüzden inceleme alanına ait değerlerin Toprak Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve WHO gibi standartlar ile karşılaştırılması sonucunda sadece As elementinin sağlık açısından izin verilen sınır değerlerin üzerinde olduğu belirlenmiştir.Öğe Bismil ovası (Diyarbakır) yeraltı sularının kirlenmeye karşı hassasiyetinin drastıc yöntemi kullanılarak belirlenmesi(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-09-25) Yüksel, Alpaslan; Baran, Hacı AlimCanlılar için hayati önem arz eden doğal kaynaklardan biri tatlı su, tatlı suyun en önemli kaynağı da yeraltı sularıdır. Bu kadar öneme haiz olan yerlatı sularının bilinçli kullanımı ve kirlenmeye karşı korunması da oldukça önemlidir. Diyarbakır ili Bismil ilçesinin yeraltı sularının kirlenmeye karşı hassasiyetinin belirlendiği bu çalışmada; sondaj verileri coğrafi bilgi sistemleri ile değerlendirilmiş ve DRASTIC metodu kullanılarak yeraltı suyu hassasiyet haritası oluşturulmuştur. 7 parametre kullanılarak uygulanan bu yöntemde Devlet Su İşlerinden alınan, bölgede içme ve sulama amaçlı kullanım için açılmış olan 942 adet sondaj verisi ArcGis programı ile incelenmiştir. Her bir parametrenin yoğunluk haritası IDW interpolasyon yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Haritaların anlamlılığını arıtmak ve topografya ile ilişkilendirmek için NASA’dan edinilen 27x27m çözünürlüğe sahip sayısal yükseklik modeli kullanılarak çalışma alanının kabartma haritası elde edilmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda oluşturulan hassasiyet haritasına göre alansal olarak havzanın %64’ünün düşük hassasiyet, % 18’inin orta hassasiyet ve %8’inin ise yüksek hassasiyete sahip olduğu belirlenmiştir. Yüksek hassasiyet gözlenen alanların yerleşim yerleri veya yakınlarında olması, yeraltı suyu tablasının yüzeye daha yakın olması, olası bir kirlenmede antropojenik etkinin ön planda olabileceğini göstermektedir. Antopojenik etkinin yanı sıra bu bölgelerde alüvyon zemin varlığı, eğimin düşük olması da hassasiyeti artıran parametreler olarak karşımıza çıkmaktadır.
