2 sonuçlar
Arama Sonuçları
Listeleniyor 1 - 2 / 2
Öğe Hicri 1261/Miladi 1845 tarihli Diyarbakır merkez kazası gayrimüslim nüfus defteri transkript ve değerlendirilmesi(Batman Üniversitesi, 2017) Ertaş, İkram; Türkmen, Mustafa NuriOsmanlı Devleti’nde klasik dönem boyunca tahrir ve toprak yazımı usulleriyle yapılmış olan sayımlar 19. Yüzyıl itibariyle modern nüfus sayımları olarak örneklerini vermeye başlamıştır. 19. Yüzyıl itibariyle modern nüfus sayımları neticesinde meydana gelen nüfus defterleri şehir, köy, kasaba ve nahiyelerin nüfusu, bu nüfusun sosyo-ekonomik yapısını anlamamızda ve bunlarla ilgili çeşitli veriler ortaya koymamızda başvurulacak en mühim kaynaklar arasında yer almaktadır. Ayrıca şehirlerin geçmişteki mahalle yapısı, nüfus yapısı, şehir, köy, kasaba ve bölgeler arasında yaşanan göç ve nakillere ışık tutmasının yanısıra, günümüzdeki insanların kendi ataları ve atalarının aile yapıları, fiziksel görünüşleri ile ilgili bilgi sahibi olmalarına nüfus defterlerinden elde ettiğimiz verilerden ulaşma imkanına sahip olabileceklerdir. Hazırlamış olduğumuz bu çalışmada 19. yüzyılın ilk yarısında Diyarbakır merkez sancağında mütemekkin olan gayrimüslim milletlerin nüfus defteri verilerinden elde ettiğimiz çeşitli bilgi ve saptamaları ortaya koymaya gayret ettik. Bu noktada Osmanlı nüfus sistemi ve nüfus sayım usullerinin bir örneğini teşkil eden bu nüfus defteri çalışmasında, Diyarbakır merkez gayrimüslim nüfusu üzerine yapılmış ilk nüfus defteri olma özelliğinin yanı sıra sekiz ayrı gayrimüslim grubun nüfusu, isimleri, icra ettikleri meslekler, yaşadıkları mahalleler, yaş ve fiziksel özellikleri, mükellef oldukları vergi oranları tespit edilmeye çalışılmıştır.Öğe 293 numaralı Diyarbekir şer’iyye sicili transkript ve değerlendirmesi(Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019-08-09) Öner, Vahyettin; Alaca, HanifeBu araştırmanın amacı, Diyarbakır örneği bağlamında Osmanlı ailesini, Osmanlı Devleti’nin sosyal ve ekonomik yönünü açıklığa kavuşturmaya vesile olmaktır. Bu maksatla; Diyarbakır şehrinin şer’iyye sicilleri tetkik edilmiştir. Çalışmada Diyarbakır şehrinin sosyal, kültürel, ekonomik yönleri incelenmiştir. Sicili üzerinde çalıştığımız Diyarbakır merkezi olan Amid’in şark ve garb olarak iki kısma ayrılmış nahiye ve köylerin yanı sıra başka şehirlerden gelen ve misafir olarak kalmaktayken vefat eden misafir kimselerin isimlerinin bulunduğu kısım da bulunmaktadır. Bölgede çok sayıda etnik grup olmakla beraber kayıtlardan da anlaşıldığı üzere sadece Müslüman ahalinin kayıt edildiği defter olmaktan ziyade karışık ve merkezi bir defter kaydı olarak her etnik ve dinden insanların kayıtları yer almaktadır. Bölgenin etnik ve dini çokluğu, dillerin, kültürlerin, dinlerin kaynaştığı ve beraber yaşadığı bir yer oluşu ona ayrı bir özellik kazandırmaktadır. Nitekim bu özellik yer, şahıs, mahalli isimlerin doğru tespitini güçleştirmiştir. Sicilin transkripti sırasında arşivde yıpranma ve yazıların silikliği sebebiyle transkript sırasında oldukça zorluk çekilmiştir. Şer’iyye sicilleri üzerinde yapılan çalışmalar sayesinde günümüzdeki insanlar kendi atalarının geçmişteki isimlerini, mal varlıkları ve günlük yaşamda kullandıkları eşyaları bilmelerine olanak sağlamaktadır. Aynı zamanda insanlar arası ve insan devlet hukuk sistematiğine ışık tutması sicillerin bir diğer önemli boyutudur.
