Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Tez Koleksiyonu
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Öğe Çocukların kültürel mirasa duyarlılıklarının kent ve kırsal yerleşim ölçeğinde karşılaştırılması: Batman örneği(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-01-29) Yelsiz, Mehmet Sabih; Kaygalak Çelebi, Sonayİnsan, doğumdan ölüme kadar çevresiyle bir bütün halinde yaşamaktadır. Günlük yaşamının her alanında, geçmiş kuşaklardan edindiği somut ve soyut kültürel miras unsurlarıyla karşılaşmaktadır. Sosyal ve fiziksel çevrede karşılaşılan bu unsurlara yönelik farkındalık, kültürel mirasın korunmasında önem arz etmektedir. Kültürel mirasa yönelik farkındalığın kazanılmasında çocukluk dönemi altın bir çağ niteliğindedir. Bu bağlamda tezin amacı, kent ve kırsal alanda yaşayan çocukların kültürel miras farkındalığını ölçmek ve karşılaştırmaktır. Bir başka ifadeyle çocukların kültürel mirasa ilişkin algılarının ne olduğunu ortaya koymak ve kent ile kırsal düzeyde algılarındaki ortak ve farklı yönleri açığa çıkarmaktır. Çocuklardan kültürel mirasa ilişkin derin bilgiler almak hedeflendiği için araştırma yöntemi nitel araştırma deseni olarak belirlenmiştir. Veriler, Batman kent merkezi ve Batman ili Beşiri ilçesine bağlı Ayrancılar köyünde ikamet eden 10-13 yaş arasındaki ortaöğretim düzeyinde eğitim alan çocuklarla derinlemesine yüz yüze görüşme yoluyla toplanmıştır. Veriler içerik analizi kullanılarak gruplandırılmış ve analiz edilmiştir. Sonuç olarak Batman kent merkezinde yaşayan çocukların kültürel mirasa ilişkin farkındalıklarının kırsal alanda yaşayan çocuklara göre daha yüksek olduğu söylenebilir.Öğe Diaspora turizmi: Batman’ı ziyaret eden Ezidilire yönelik sosyolojik bir araştırma(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-02-13) Barış, Nermin; Dilek, Sebahattin EmreBu çalışmadaki temel amaç sosyal, ekonomik ve siyasi nedenler ile anavatanlarından göç eden Ezidi bireylerin diaspora turizmi bağlamında neden Batman’a geldikleri ve gelmelerinde buna sebep olan unsurların ne olduğunu ortaya koymaktadır. Alanyazında Ezidiler ile ilgili farklı sosyolojik çalışmalar bulunmaktadır. Ancak diaspora turizmi bağlamında Ezidiler ile ilgili bir çalışmaya rastlanmamış olması, bu çalışmanın literatüre sağlayacağı katkı bağlamında önem taşımaktadır. Bu doğrultuda Ezidi kültürünün turizm üzerindeki etkisini görebilmek ve alanyazına katkı sunabilmek çalışmanın diğer amaçları arasındadır. Bu tez çalışması fenomenoloji (olgu bilim) araştırma deseni üzerine kurgulanmış ve nitel yöntemden yararlanılmıştır. Alanyazındaki çalışmalardan hareketle oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla Ocak-Mayıs 2024 tarih aralığında derinlemesine görüşmeler yapılarak veriler elde edilmiştir. Araştırma kapsamında toplam 15 katılımcı ile görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Göç ve kimlik, göçmenlik, anavatan ve anlam, diaspora turizmi olmak üzere dört tema ortaya çıkmıştır. Sıklık derecelerine göre oluşturulan kelime bulutunda ise göç, göçmen, özlem, zorunluluk, diaspora, ekonomi, anavatan kavramları ön plana çıkmıştır. Diaspora turizmi bağlamında Ezidileri konu alan araştırmaların eksikliği, bu çalışmanın önemini artırmaktadır. Özetle, Ezidilerin istek, beklenti ve ihtiyaçlarını anlamak ve böylelikle Ezidiler ile empati kurabilmek, hem Batman turizmi ve Batman’ın somut olmayan kültürel mirasına katkıda bulunmak hem de Ezidilere yönelik farkındalık oluşturulması açısından önemlidir.Öğe Somut olmayan kültürel miras değerlerinin Diyarbakır ve Mardin turizmine etkisi: Tur operatörleri ve rehberler üzerinden bir araştırma(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-08-29) Öncülokur, Ayşe Gül; Doğan, MustafaTez çalışmasında, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Mardin ve Diyarbakır şehirlerinin sahip oldukları somut olmayan kültürel miras değerlerine tur program içeriklerinde ne kadar yer verildiği ve hangi değerlerin program içeriğinde yer aldığını tespit etmek ayrıca da Mardin ve Diyarbakır şehirlerine düzenlenen turlarda görev alan rehberlerin, tur esnasında şehirlerin somut olmayan kültürel miras değerlerinden sıklıkla hangilerinden yararlandığını ölçmek ve bu değerlerin turizmde önemini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Çalışmanın kapsamını Mardin ve Diyarbakır’a seyahat düzenleyen tur acenteleri ve bu şehirlerde rehberlik mesleğini icra eden bireyler oluşturmaktadır. Çalışmada bilimsel araştırma yöntemlerinden nitel yöntem kullanılmıştır. 20 seyahat acentesinin Mardin ve Diyarbakır tur içerikleri analiz edilmiştir. Ve kartopu örnekleme yöntemi ile soru formu aracılığıyla 6 rehber ile görüşme sağlanmıştır. İçerik analizi ve soru formu aracılığı ile elde edilen veriler doğrultusunda; tur program içeriklerinde Mardin şehrinin somut olmayan kültürel miras unsurlarına Diyarbakır şehrine oranla daha fazla yer verildiği, ancak yer verilen somut olmayan kültürel miras unsurlarının birbirlerinden bir farkı olmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca ticari amaç doğrultusunda somut olmayan kültürel miras değerlerine tur program içeriklerinde yer verildiği, özellikle yöreye ait geleneksel el sanatlarının serbest zaman aktivitesi ve hediyelik eşya kapsamında tur program içeriklerinde yer aldığı sonucuna varılmıştır. Rehberlerden elde edilen veriler doğrultusunda ise; Mardin ve Diyarbakır şehrinde genel anlamıyla yöresel anlatı ve hikayelerden yararlanıldığı bunun yanı sıra yöresel müzik ve dans değerlerine daha fazla yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır.Öğe Kurtalan Konakpınar Köyü kaya mezarları(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-10-11) Barış, Ömer; Uzun Aydın, DeryaHayatın başlangıcıyla beraber insanların doğum sonrası ölüme alışma süreci kendini yeni davranışlara bırakarak şekillenmiştir. Dünyanın dört bir tarafında ölüm ayinlerinin farklı şekilde yapıldığı bilinmektedir. Bu ayinlerin temel amacı, ölüm sonrası sevdiklerini rahat ettirme arzusu olarak bilinmekle birlikte her topluluğu farklı şekilde bu ritüeli yaşamaya yöneltmiştir. Roma İmparatorluğu’nda Hristiyan inancıyla birlikte öteki dünyaya inanma kavramının toplumda kendisini zamanla hissettirmesi sonucu mezar geleneklerine olan inanç kendini hissettirmeye başlayarak davranışları şekillendirmeye çalışmıştır. coğrafi uygunluğa göre kaya mezar geleneği Anadolu’nun her yerinde görülmüştür. Bu çalışmada Roma İmparatorluğu’nda kaya mezar geleneği ve mezar buluntuları ele alınmıştır. Çalışma kapsamında Kurtalan ilçesine bağlı Konakpınar (Aynqasre) köyünde bulunan Roma İmparatorluğu Dönemi’ne tarihlenen kaya mezarları incelenmiştir. Batman Müze Müdürlüğü tarafından arkeolojik kazısı yapılarak bilim dünyasına kazandırılan bu alandaki mekânın mezar tipolojisi, ölü hediyeleri ile birlikte değerlendirilmiş olup bölgede bulunan mezar yapılarıyla karşılaştırma yapılarak çalışma anlatılmaya çalışılmıştır.Öğe Kültürel miras varlıklarının turizme açılmasına ilişkin yerel halkın bakışı: Savur-Dereiçi örneği(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-08-11) Sevim Koyun, Selma; Dilek, Sebahattin EmreKültürel miras unsurları geçmiş ile gelecek arasında birer köprü görevini üstlenmektedir. Bu görevin sürdürülebilir olabilmesi adına birçok alan koruma altına alınmıştır. Kültür turizmine olan ilgideki artış ile birlikte korunan alanların turizme açılması ve sürdürülebilir turizm anlayışı gelişim göstermektedir. Turizme açılan kültürel miras unsurları ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel boyutlarda yarar veya zarar sağlayabilmektedir. Bu yarar ve zararın derecesinin yerel halkın tutum ve davranışları ölçüsünde değişim gösterdiği bilinmektedir. Dolayısıyla yerel halkın görüşleri dikkate alınmadan bir bölgede yer alan kültürel miras unsurlarının turizme kazandırılması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması pek mümkün değildir. Bu amaç doğrultusunda korunan bir alan olan Mardin ili Savur ilçesine bağlı Dereiçi Köyü’nün turizme yönelik gelişiminde yerel halkın turizme bakış açısı ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel faktörlere göre değerlendirilmiştir. Nicel araştırma deseninin uygulandığı bu çalışmada anket tekniğinden yararlanılmıştır. Yerel halktan rastgele seçilmiş olan 18 yaş ve üstü 400 kişiye uygulanan anket SPSS veri analiz uygulamasında Bağımsız Örneklem T-Test ve One-way analysis of variance (ANOVA) analizine tabi tutulmuştur. Çalışmanın herhangi bir bölüm ve herhangi bir boyutunda anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir.Öğe Tire Necippaşa Kütüphanesinin teşhir ve tanziminin kültürel miras açısından değerlendirilmesi(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-08-16) Tüfek, Zozan; Kozbe, GülrizBu yüksek lisans tezinde İzmir ilinin Tire ilçesinde bulunan Necippaşa Kütüphanesi’nin işlevini sürdürebilmesi için hizmet politikalarını genişletip turizme kazandırılması üzerinde durulmaktadır. Zengin kültürel mirasa sahip olan bu kütüphane geçmişten günümüze bilgiyi aktaran bir köprü görevi üstlenmektedir. Ancak, kütüphanedeki kitap koleksiyonları genellikle Arapça, Farsça ve Osmanlı Türkçesi ile yazılmış nadir yazma ve eski harfli matbu kitaplardan oluşmaktadır. 1928’deki harf devriminden sonra, kütüphanenin hedef kitlesi daralmış olmasına rağmen günümüze kadar varlığını sürdürmeyi başarmıştır. Günümüzde dijital kütüphanecilik alanındaki gelişmeler ve kütüphanedeki kitapların nadir eser yönergesine uygun olarak araştırmacılara çevrimiçi hizmet sunmaya başlaması ile tarihi kütüphane binasının bir kitap deposuna dönüşmesi ihtimaline neden olmuştur. Ancak, bu durumun değiştirilmesi ve doğru bir şekilde planlanmasıyla müze kütüphane konsepti ile turizm yönü bir araya getirilebilir. Kütüphanenin turizme kazandırılmasındaki rolü, kültürel mirasın koruması ve sürdürülebilirliği açısından gelecek nesillerin farkındalığının artırılmasında büyük önem taşımaktadır. Bu tez, Necippaşa Kütüphanesi’nin kültürel mirasının korunması, tanıtımı ve sürdürülebilirliğinde ziyaretçilerin rolünü ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.Öğe Tillo tarihi mezarlık alanı konservasyon-restorasyon ve çevre düzenleme çalışmalarının inanç turizmine kazandırılması(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-04-05) Ağrak, Veysel; Kozbe, GülrizSiirt ilinin altı ilçesinden biri olan ve şehir merkezine 9 km. uzaklıkta bulunan Tillo, kuzeyde Şirvan, güneyde Eruh, batıda Siirt Merkez ilçe ile komşudur. Bu tez, Tillo Tarihi Mezarlığı’nın inanç turizmine kazandırılması için alanda yapılan konservasyon-restorasyon ve çevre düzenleme çalışmasıdır. 2020 yılı kazı sezonu çalışması 2018 ve 2019 yıllarında eksik bırakılan çalışmaların devamı niteliğindedir. Öncelikle mezarlık alanında temizlik çalışması yapılmıştır. Alandaki devşirme taşlar yeniden numaralandırılmış; nitelikli devşirme taşlarının ait oldukları mezarların tespiti yapıldıktan sonra bu taşlar, restorasyon ilkeleri ve koruma kurulunun izni doğrultusunda yapılan restorasyon yöntemleri ile bir araya getirilerek sağlamlaştırılmıştır. Mezar taşlarında oluşan biyolojik (liken) ve kimyasal (kararma) bozulmaların temizliği, mekanik ve kimyasal yöntemlerle sağlanmıştır. Mezar taşlarında oluşan çatlaklar harçla kapatılmış, mezar taşında eksik olan kısımların dolgusu kireç taşı ve harçla sağlanmıştır. Ayrıca mezarlık alanda iç duvar yapılmış, set duvarın da derz dolgusu işlemi yapılmıştır. Mezarlık alanın 2020 yılında tamamlanan restorasyon çalışmalarına, 2021 yılındaki çevre düzenleme çalışmaları da eklenerek Tillo Tarihi Mezarlığı inanç turizmine kazandırılmıştır.Öğe Kültürel miras unsurlarının ve doğal çekiciliklerin turizm pazarlaması kapsamında değerlendirilmesi: Gevaş örneği(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-07-07) Kaçmaz, Necat; Genç, VolkanTurizm destinasyonları, değişen tüketici taleplerinden ve sektörde yaşanan rekabet ortamından doğrudan etkilenmektedir. Bu nedenle destinasyonlar sürekli olarak kendilerini yenilemeye çalışmakta, sahip doldukları çekicilikleri ve alternatif turizm kaynaklarını etkili bir şekilde kullanarak turizmden hak ettikleri şekilde faydalanmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı, her yıl binlerce turiste ev sahipliği yapan Gevaş ilçesinin, sahip olduğu kültürel ve doğal miras unsurlarını, alternatif turizm çekiciliklerini turizm paydaşlarının görüşleri ve önerileri doğrultusunda inceleyerek ilçenin turizmden hak ettiği şekilde faydalanmasını sağlamaktır. Çalışmada Gevaş ilçesinin sahip olduğu tarihi, kültürel, doğal çekicilikler ile alternatif turizm çekicilikleri ayrıntılı bir şekilde sunulmuştur. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışma, amaçlı örnekleme yöntemiyle 16 turizm paydaşıyla derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak veriler elde edilmiştir. İlçede destinasyon pazarlaması noktasında yaşanan yönetsel ve yapısal sorunlar, tanıtım eksikliği, turizm paydaşlarının sürece yeterince dahil edilmemesi ve turizm pazarlaması noktasında belli bir yol haritasının olmayışı ele alınmıştır. Gevaş ilçesinin turizmden hak ettiği şekilde yararlanabilmesi için gerekli olan hususlar turizm paydaşlarıyla değerlendirilmiş buna yönelik çözüm önerileri ortaya konulmuştur.Öğe Hasankeyf arkeopark alanına taşınan anıt eserler ve bunların yeniden turizme kazandırılması(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-07-10) İnaç, İbrahim; Kozbe, GülrizBu yüksek lisans tezi, Batman il sınırları içerisinde yer alan Hasankeyf’deki sekiz adet taşınmaz kültür varlığının korunması ve turizme kazandırılması üzerine odaklanmaktadır. Özellikle, söz konusu tarihi yerleşimindeki taşınmaz kültürel mirasın bir bölümünün Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES) Projesi kapsamında su altında kalma riskiyle karşı karşıya kaldığı ve bu mirasın korunması ve taşınması için yapılan projeler değerlendirilerek Zeynel Bey Türbesi, Artuklu Hamamı, İmam Abdullah Zaviyesi, Kızlar Camii, Orta Kapı, Süleyman Han Camii ve Er Rızk Camii olarak bilinen taşınmaz kültür varlıklarının Arkeopark’a taşınması, korunması ve turizme kazandırılması ele alınmıştır. Bu bağlamda tezimizde tanıtılan metotlarla Hasankeyf Arkeopark Alanı’nın belgelenmesi ve turizm sektörüne kazandırılması sağlanmıştır. Sergileme alanlarının tasarımı, eserlerin doğal aydınlatmayla uyumlu bir şekilde sunulmasını sağlamış ve ziyaretçilerin eserlere rahatlıkla erişebilmesi için düzenlemeler yapılmıştır. Nitekim Hasankeyf Arkeopark Alanı'na taşınan anıt eserlerin korunması ve turizme kazandırılması, sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesi için değil; ülkemiz kültürel mirası ve turizmi için de önem taşımaktadır.Öğe Mardin/Elbeğendi köyünün (Kafro köyü) kültürel miras turizmi kapsamında ele alınması ve turist davranışının incelenmesi(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-10-22) Ari, Dündar; Şeker, Arzu; Genç, VolkanTurizmde çeşitlilik, destinasyon çekicilikleri ve turistlerin turizm ürün ve hizmetlerinden beklentileri, istek ve tercihleri her gün değişebilmektedir. Deniz, güneş, kum turizminin dışında kültürel miras turizmi açısından son derece büyük bir zenginliğe sahip olan ülkemizde bu potansiyelin keşfedilmesi, değerlendirilmesi ve turizme kazandırılması büyük önem taşımaktadır. Dini, etnik ve kültürel çeşitliliğe sahip ülkemizin güneydoğusunda Mardin Midyat İlçesi sınırlarında yer alan Elbeğendi (Kafro) Köyü, Tur Abdin bölgesi içerisindeki Süryani köylerinden biridir. Son dönemlerde günübirlik turistik ziyaretlere konu olmaya başlayan bu köy, sahip olduğu tarihi doku, kültürel, mimari ve doğal güzelliklerin yanı sıra köyde hizmet veren bir pizza restoranına ev sahipliği yapmaktadır. Tez çalışmasında, Süryani kültürü, yörenin tarihsel dokusu ve köydeki pizza restoranında yemek deneyiminin turistlerin ilgisini çekme ve Kafro Köyünün bir ziyaret yeri haline gelmesindeki etkilerinin ve rolünün tespit edilmesini amaçlanmıştır. Bunun yanı sıra turistlerin bu köye seyahatleriyle ilgili olarak köyün alt ve üst yapısı ile restoranın hizmetlerine ilişkin değerlendirilmeleri neticesinde köyün turistik anlamda sorun ve sıkıntıları ele alınmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda, Kafro Köyünü en az bir kez ziyaret etmiş tursitlerden anket yoluyla elde edilen veriler, Frekans dağılımları ve Ki-Kare testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda Kafro Köyünü ziyaret eden katılımcıların kültür turistlerinin özelliklerini taşıdıkları, yani eğitim düzeyi yüksek, orta ve üst gelir düzeyine sahip ve çoğunluğu kamu çalışanı oldukları saptanmıştır. Katılımcıların köyü ilk kez ziyaret etmelerinde en önemli motivasyonun pizza deneyimi olmasına rağmen tekrar ziyaret etme niyetinde en önemli motivasyonun Süryani kültürü olduğu ortaya çıkmıştır. Köye ulaşım olanaklarının sınırlı olması, yolların kalitesinin düşük olması, yerel rehber ve turistik alışveriş olanaklarının olmayışı ile köyün bilinirliğinin yerel düzeyde olması ön plana çıkan sorunlar olmuştur. Köyde hizmet veren pizza restoranına ilişkin sunum, lezzet, çeşit ve fiyat gibi unsurlara ilişkin değerlendirmelerin ise genellikle olumlu olduğu ortaya çıkmıştır.Öğe Müze deneyiminde interaktif uygulamların tekrar ziyaret etme niyeti üzerine etkisi: Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve Göbeklitepe örenyeri örneği(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-03-04) Çiçek, Muhittin; Genç, VolkanTeknolojinin hayatımızın her alanına girmesiyle birlikte hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Hayatın her alanına giren teknoloji ile buluşmak isteyen müzelerin yeniden tasarlanması gerekmektedir. Toplumu şekillendiren müzelerin bireyler ile ilişki kurabilmesi, ortak kültür değerlerine sahip çıkabilmesi ve bu değerleri gelecek kuşaklara aktarabilmesi son derece önemlidir. Bu bağlamda, teknoloji ile bütünleşmek isteyen müzeler misyonlarını gerçekleştirebilmek için yeni gelişmelere de açık olmalıdır. Turistik destinasyonlarda ziyaretçilerde etkileşim yaratan en önemli yöntemlerden biri de interaktif uygulamalar ve iletişim araçlarının kullanılmasıdır. Bu teknolojik yenilikler müzeler ve benzeri turistik alanlara olan bakış açısını değiştirmiştir. Bu çalışmanın amacı Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve Göbeklitepe Örenyeri’ndeki ziyaretçilerin deneyimlerinin, interaktif uygulamalar ve tekrar ziyaret etme niyetine üzerine etkisi olup olmadığını; aynı zamanda bu süreçte ambiyansın da düzenleyici rolü olup olmadığının araştırılmasıdır. Bunun yanında Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ile Göbeklitepe Örenyeri arasında interaktif uygulamalar, ziyaretçi deneyimi, ambiyans ve tekrar ziyaret etme niyeti açısından farklılık olup olmadığı da araştırılmıştır. Kolayda örneklem tekniği ile anket formları iki turistik destinasyonda toplam 608 ziyaretçiye uygulanmıştır. Araştırmanın hipotezleri SPPS Process Macro 3.3 ve SPSS Statistic 21 programları ile test edilmiştir. Sonuç olarak müze deneyiminin, interaktif uygulamalar ve tekrar ziyaret etme niyeti üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ambiyansın bu model üzerinde düzenleyici bir etkisi tespit edilmemiştir. Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ile Göbeklitepe Örenyeri arasında müze deneyimi, interaktif uygulamalar ve ambiyans boyutları açısından anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Bu çalışmadan çıkan sonuçlara göre birtakım öneriler getirilmiştir.Öğe Kültürel mirasın korunmasında turizmin rolü: Zerzevan Kalesi örneği(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-01-14) Eren, Şima; Gümüş, Muratİnsanoğlunun var olduğu günden bu zamana kadar ortaya konulan ve evrensel değer taşıyan her türlü somut ya da somut olmayan kültür varlığı kültürel miras olarak kabul edilmektedir. Kültürel miras geçmiş topluluklar hakkında günümüze bilgi aktaran bir tarihi belge niteliğini taşımaktadır. Taşıdıkları özgün değerler ile insanların dış dünyaya yansıttıkları ekonomik, sosyal ve kültürel özellikleriyle önemli bir destinasyon noktası oluşturmaktadır. Farklı kültürel özellikleri içinde barındıran arkeolojik sit alanlarına sahip ülkelerin kültürel mirasları, o ülkenin turizm vitrini olarak ilgi görmektedir. Nitekim bu alanları ziyaret eden turistlerin söz konusu alanlarda zaman geçirdiği, ilgilendiği ve değerli hatıralar biriktirdiği turistik zenginlikler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu açıdan Türkiye’nin her köşesinde sayısız kültürel değerleri olmakla birlikte son dönemlerde turizm faaliyetlerine verilen önem sayesinde kültürel miras değerleri turizm sektörü açısından önemli bir potansiyel oluşturmuştur. Turizm potansiyelini doğru ve planlı kullanıldığı takdirde kültürel mirasın korumasında, sürdürülebilirliğini sağlamasında ve farkındalık oluşturularak eğitim düzeyi yükseltilebileceği gibi söz konusu değerleri gelecek kuşaklara bırakmada turizmin rolü büyük önem teşkil etmektedir. Bu tezin amacı, Zerzevan Kalesi kapsamında kültürel mirasın korunmasında turizmin rolünü ortaya koymaktır. Bununla birlikte, kültürel miras kaynakları ile turizm arasındaki koruma ilişkisinin de belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmanın önemi, kültürel miras ve turizm üzerinde gerçekleştirilen literatür taraması sonucunda, Diyarbakır Bölgesi için önemli bir kültür miras alanı olan Zerzevan Kalesi’nin turizm rolü hakkında önemli bir eksiklik olduğu görülmüştür. Bu tez çalışması ile söz konusu eksikliği gidereceği gibi yapılacak çalışmalara da referans olması adına önem arz etmektedir. Tez çalışma alan olarak Zerzevan Kalesi’nin seçilmesinin en önemli nedeni ise, Roma'nın doğu sınırındaki ilk Mithras Tapınağı olması ve 2014 yılında bilimsel arkeolojik kazılarına başlanılmasına rağmen 2020 yılı itibariyle UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alması bu miras alanının önemini göstermektedir. Bu gelişme özellikle bölge turizmini, arkeolojisini ve kalenin görünürlüğü açısından çok önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemi, başta Zerzevan Kalesi’nin kazı başkanı olmak üzere alanda çalışan arkeolog, sanat tarihçisi, mimar ve restoratörlerden oluşan uzman kişiler, Diyarbakır Müzesi’nin uzmanları ile bölgede faaliyet gösteren turist rehberlerinden oluşan katılımcı grubu ile gözlem ve görüşmeler gerçekleştirilmiştir. 18 katılımcıyla yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle veriler, 23-29 Haziran 2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Elde edilen bulguların analizleri, nitel araştırma yöntemlerinde kullanılan betimsel analiz tekniğiyle yapılmıştır. Sonuç olarak kültürel miras ve turizmin birbirini olumlu ve olumsuz yönde etkileyen iki temel faktördür. Turizm ve kültürel miras kontrollü bir şekilde yönetildiği de miras değerlerinin korunmasında, gelecek kuşaklara aktarılmasında, sürdürülebilirliğini sağlamasında ve bölgeyi ekonomik olarak kalkındırmasında önemli bir araç olarak görüldüğü tespit edilmiştir. Bunu yanında turizm, miras alanlarında planlı bir şekilde yönetilmediği takdirde, geri dönüşümü olmayan tahribatlara neden olabilmektedir. Turizm ve kültürel miras arasındaki bu koruma ilişkisi doğru ve planlı bir stratejiyle uygulandığı zaman olumlu sonuçlar elde edilebilmektedir. Çünkü turizm, miras alanlarına sağladığı ekonomik gelir ile miras alanlarının korunmasında kullanılmakta, bölge halkına istihdam sağlamakta ve yerel halkın da bu gelirin sürdürülebilmesi adına miras kaynaklarına yönelik bir koruma bilinci oluşturmaktadır. Böylece turizm, kültürel mirası korunmada önemli bir araç olarak tespit edilmiştir. Zerzevan Kalesi üzerinden elde edilen bulguların bir sonucu olarak yapılan bu çalışma ile bölgede kültürel miras ve turizmin rolü üzerine gerçekleştirilecek olan farklı araştırmalara temel oluşturarak fayda sağlayacağı düşünülmektedir.Öğe Cumhuriyet dönemi Türk heykel sanatında kadın imgesinin kültürel yansımaları(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021-11-23) Gülmez, Mazlum; Uzun Aydın, DeryaCumhuriyet dönemi Türk heykel sanatında kadın imgesinin kültürel yansımalarını araştırırken, öncelikle güzel sanatların üç boyutluluğu, derinliği ve hacmi olan, yaşamı, insanı, doğayı tanımlama ve anlamlandırma gayesi barındıran etkinliklerden “heykelin” tarihimizdeki yeri ve genişlik sahası incelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda İslamiyet öncesi Türk, Avrupa ve İslam sanat tarihindeki yeri ve konumu belirli süreçler içerisinde değişime uğramış görülmektedir. Kültürel Miraslarımızdan heykel sanatının değişimleri dönem dönem olmuştur. Ülkemizdeki heykel faaliyetlerine bakılacak olunursa, özellikle Kültürel miraslar bağlamında, Cumhuriyet döneminde farklı boyutlara ulaşıldığı görülmektedir. Özellikle Sanayi-i Nefise Mektebi’nin ortaya çıkarttığı sanatsal farkındalığı, önemli sanatçıların düşüncelerinde, yeni döneme geçildiği ve yeni gelişmeleri beraberinde getireceği sosyal bir ortamla karşı karşıya bırakacaktı. Bu dönem sanatçıları, önlerinde Kurtuluş Savaşı gibi bir mücadelenin, toplumsal dayanışmayı da beraberinde getireceği yeni boyutta eserler ortaya koyarak topluma kendilerini ve heykel sanatını kabul ettireceği bir döneme de tanıklık edilecekti. Ayrıca 1880‘lerden 1927’li yıllara gelindiğinde metafor ve bedensel değişimlerle karşı karşıya kalınacağı gözlemlenecektir. Daha soyut ve farklı konseptlerle Nü Sanatının gelişimine de tanıklık edeceğiz. Cumhuriyet dönemi Türk heykeli, 1950’lerde ise daha çok bireysel duyguları ağır basan konularla karşımıza çıkacaktır. Cumhuriyet döneminin yakın tarihine gelindiğinde özellikle araştırma konusu olan kadın imgesini aktaran eserlere yönelik dini, ahlaki ve politik olarak gösterilmeyen tolerans ve tahammülü görmüş olacağız. Konunun dikkat çeken tarafı tarihsel süreçler içerisinde değişen siyasi ve dini ortamın cumhuriyetin başların baş tacı yapılan kadın figürünün eserlerde nasıl sömürüye açık hale geldiğinin ve saldırılara maruz bırakıldığının kültürel, sosyolojik ve psikolojik yansımalarına şahit olacağız.
