II. Dünya Savaşı yıllarında kamusal alana yönelik din hizmetleri
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2018-02-15
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İksad Publications House
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Özet
Cumhuriyet tarihimizin en zor dönemlerinin başında II. Dünya Savaşı yılları gelmektedir.
Ekonomik, askeri ve siyasi açıdan ülke olarak çok zor bir süreçten geçilmiştir. Yaşanan
sıkıntılar sosyal alanda da kendisini hissettirmiştir. Böyle hassas bir dönemde din
hizmetlerinin düzenli yürütülmesi meselesi sıklıkla gündeme gelmiştir. Fakat bu konuda
yaşananlarla ilgili yapılmış bilimsel çalışmaların sayısı da oldukça azdır. Türkiye Cumhuriyeti
Devleti, II. Dünya Savaşı yıllarında yurttaşları üzerinde din hizmetlerinin aksamadığı intibahı
meydana getirmeyi esas politikalarından biri olarak kabul etmiştir. Bu yüzden Diyanet İşleri
Başkanlığı eskiye nazaran daha aktif bir rol oynamıştır. Devlet bu dönemde gerçekleştirmek
istediklerini halka anlatmak için camileri adeta bir üs olarak kullanmıştır. Milli ekonominin
güçlenmesini temin etmek maksadıyla hutbelerde yerli malı kullanımı teşvik edilmiştir.
Atatürk Dönemi’nde uygulamaya başlanan ana dilde ibadet edilmesi projesine sadık
kalınmıştır. II. Dünya Savaşı yıllarında Milli Eğitim Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı,
köy enstitülerinin işlevinin tam olarak anlatılması ve kız çocuklarının eğitim düzeylerinin
yükseltilmesi konusunda ortak çalışmalar yapmışlardır. Ancak İsmet İnönü ve hükümet
yetkilileri özellikle dış politikada hayati meseleleri çözüme kavuşturmaya çalışırken dinsel
alana dair yapılan müspet gayretleri halka tam olarak duyuramamışlardır. 1926-1949 yılları
arasında çeşitli nedenlere bağlı olarak 2815 cami ve mescidin satışının yapılmasına karşın,
1942-1945 yılları arasında ise tarihi öneme sahip 100 kadar caminin tadilatı
gerçekleştirilmiştir. Aynı süreçte güvenlik ve konaklama gerekçesiyle camilerin başka şekilde
kullanılması ile ilgili ise kamuoyu yeterince bilgilendirilmemiştir. Kişisel uygulamalardaki
hataların yol açtığı yanlış anlaşılmalar, halkın inançlarına yönelik bazı isteklerin koşullar
gereği dikkate alınmayışı ve mali zorluklar din hizmetleri konusunda bu döneme özgü
olumsuz bir algının meydana gelmesine sebebiyet vermiştir. Özellikle din görevlisi
sayısındaki yetersizlik kamuoyunda ciddi rahatsızlıklara neden olmuştur. Bu yaşananların
resmi bir kanalla devlet erkânına iletilmesi ise ilk defa 1945’te Diyanet İşleri Başkanlığı
aracılığıyla yapılmıştır. Dönemin hükümeti yapılan bu ihtara karşı olumsuz bir refleks
göstermediği gibi eleştirileri dikkate değer bulmuştur.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Diyanet İşleri Başkanlığı, İsmet İnönü, Camiler, Milli Eğitim Bakanlığı, Hutbeler
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Özteke, F. (2018). II. Dünya Savaşı yıllarında kamusal alana yönelik din hizmetleri. 2. Uluslararası El Ruha Sosyal Bilimler Kongresi, 09-11 Şubat 2018, Şanlıurfa
