Molla Ali Turgay ve “Nura İmânê Ji Tefsîra Kur’an’ê” Tefsîri
| dc.authorid | 0009-0007-0550-4100 | en_US |
| dc.contributor.advisor | Aydın, Şükrü | |
| dc.contributor.author | Kılıç, Sümeyya | |
| dc.date.accessioned | 2023-07-11T06:10:04Z | |
| dc.date.available | 2023-07-11T06:10:04Z | |
| dc.date.issued | 2023-05-23 | en_US |
| dc.department | Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı | en_US |
| dc.description.abstract | Yüce Allah insanlara akıl vermek, onlara hakkı anlatmak için peygamberler ve onlar vasıtasıyla kutsal kitaplar göndermek suretiyle, onları diğer varlıklar arasında üstün bir derecede yaratmıştır. Allah’ın insanlara gönderdiği son peygamber Hz. Muhammed (sav.) ve onun vasıtasıyla gönderdiği Kur’an-ı Kerim de son kutsal kitaptır. İslam dininin temel kaynağı olan Kur’an-ı Kerim, evrensel bir kitap olup tüm insanlar için toplumsal uzlaşı ve barışın yolunu göstermektedir. Dolayısıyla onu çok iyi anlamak gerekir. Bu gaye ile İslam tarihi boyunca çeşitli dillerde çok sayıda tefsir kitapları yazılmıştır. Son asırlarda Kürt dili ile de Kur’an-ı Kerim mealleri ve tefsir kitapları yazılmaya başlamış ve bu yazım faaliyeti devam etmektedir. Kendi ifadesiyle Molla Ali b. Ahmed el-Ğursi/Molla Ali Turgay da Arap harfleriyle 2 ciltlik Kürtçe bir tefsir kitabı yazmıştır. Molla Ali Turgay 01.07.1924 tarihinde Mardin ilinin Kızıltepe ilçesine bağlı Ğurs vadisinde bulunan Üzeyir köyünde (Ulu köy) dünyaya gelmiştir. Babası, Üzeyir köyünü kuran Üzeyir ağanın torunlarından Ahmet Turgay’dır. Üzeyir köyü, cennet misali Ğurs vadisinin üst tarafındadır. Molla Ali Turgay’ın annesi, cevzat/Cevizli köyünden Bozo ağanın oğlu Hacı Bekir’in kızı Huriye’dir. Üzeyir ağanın torunlarından Şeref’in torunu Ömer Turgay'ın kızı Zerife ile evlenen Ali Turgay’ın bu evlilikten üç kızı ve yedi oğlu dünyaya gelmiştir. Molla Ali Turgay, “Muhtasaru’t-Temcîd Şerhu Cevhereti’t-Tevhîd” adlı kitabının başında kendisini “Molla Ali b. Ahmed el-Ğursî” diye tanıtmıştır. Bu nedenle isim tekrarlarında kendisini “Ğursî” lakabı ile kaydetmiş bulunuyoruz. Ğursî, zamanında Türkiye ve Suriye’de meşhur pek çok hocadan ders alarak medrese eğitimini tamamlamıştır. O, başta ailesinden olmak üzere çok sayıda öğrenci yetiştirmiş, 12.08.2021 tarihinde vefat edene kadar eğitim, öğretim ve tebliğle meşgul olmuştur. Pek çok eser yazan Ğursî’nin en önemli eseri, 2 ciltten oluşan “Nura İmânê ji Tefsîra Kur’anê” adlı Kürtçe yazılmış tefsir kitabıdır. O, bu tesirinde Kur’an’ın ayetlerini birer birer tefsir etmiştir. Ğursî tefsirini, Kur’an’ı Kur’an, sünnet, rivayet, rey ve içtihat ile tefsir etmiştir. Yorumlarında fıkhi, edebi ve benzeri konulara, yer vermiştir. Ayrıca o, tefsirinde Kur’an kıssaları ve az da olsa irap konuları üzerinde durmuştur. Klasik medrese metoduyla Arap harfleri ve Kürtçe yazılmış bu tefsirin, akademik çalışmalara ve okuyuculara faydalı olacağı kanaatindeyiz. | en_US |
| dc.description.abstract | Almighty Allah sent prophets to give wisdom to people and to explain the truths. By sending holy books through them, who created them in a superior rank among other beings. The last prophet sent by Allah who Hz. Muhammad (pbuh) and the Qur'an, which he sent through him, is the last holy book. The Quran, which is the main source of the religion of Islam, is a universal book and shows the way to social reconciliation and peace for all people. For this reason, we must understand it very well. For this purpose, many tafsir books have been written in various languages throughout the history of Islam. In recent years, translations of the Qur'an and tafsir books have been started to written in the Kurdish language and this writing activity continues. In his own words, Mollah Ali b. Ahmed el-Gursi/Molla Ali Turgay also wrote a two-volume Kurdish tafsir book with Arabic letters. Molla Ali Turgay was born on 01.07.1924 in Üzeyir village (Ulu village) in the Ğurs valley of Kızıltepe district of Mardin province. His father is Ahmet Turgay, one of the grandchildren of Üzeyir Aga, who founded Üzeyir village. Üzeyir village is on the upper side of the Gurs valley. Molla Ali Turgay's mother is Huriye, the daughter of Hacı Bekir, the son of Bozo aga, from the village of Cevizli/Cevizli. Ali Turgay married Zerife, the daughter of Ömer Turgay, the grandson of Şeref, one of the grandchildren of Üzeyir Ağa, and three daughters and seven sons were born from this marriage. At the beginning of his book "Muhtasaru't-Temcîd Şerhu Cevhereti't-Tevhîd", Molla Ali Turgay described himself as "Molla Ali b. Ahmed al-Gursi”. For this reason, we have recorded him with his nickname "Gursi" in name repetitions. Gursi completed his madrasa education by taking lessons from many famous teachers in Turkey and Syria. He theached many students especially from his family. He was busy with education until his death on 12.08.2021. The most important work of Gursî who has written many works is the tafsir book "Nura İmânê ji Tefsîra Kur'anê" which consists of 2 volumes written in Kurdish. In this tafsir, he interpreted the verses of the Qur'an one by one. Gursi interpreted his tafsir with the Qur'an, sunnah, narration, opinion and ijtihad. He allow for fiqh, literary and similar subjects in his comments. In addition, in his tafsir, he focused on the stories of the Qur'an and subjects of irab. We believe that this tafsir written by Arabic letters and classical madrasah method will be beneficial to academic studies and readers. | en_US |
| dc.identifier.citation | Kılıç, S.(2023). Molla Ali Turgay ve “Nura İmânê Ji Tefsîra Kur’an’ê” Tefsîri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman. | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12402/4441 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Kürtçe Tefsir | en_US |
| dc.subject | Molla Ali Turgay | en_US |
| dc.subject | El Yazması Tefsir | en_US |
| dc.subject | Ğursî | en_US |
| dc.title | Molla Ali Turgay ve “Nura İmânê Ji Tefsîra Kur’an’ê” Tefsîri | en_US |
| dc.title.alternative | Molla Ali Turgay ve "Kur'an'ın tefsirinden imanın nuruna" tefsiri | en_US |
| dc.type | Master Thesis | en_US |
