Ahmet Paşa’nın kasidelerinde Fatih Sultan Mehmet tasavvuru
| dc.authorid | 0009-0007-5214-9826 | |
| dc.contributor.advisor | Bozkurt, Kenan | |
| dc.contributor.author | Kölge, Abdulbaki | |
| dc.date.accessioned | 2025-09-10T06:34:08Z | |
| dc.date.available | 2025-09-10T06:34:08Z | |
| dc.date.issued | 2025-07-23 | |
| dc.department | Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı | |
| dc.description.abstract | Bu tez çalışması, klasik İslam edebiyatının temel nazım biçimlerinden biri olan kaside nazım şeklini; Arap, İran ve Türk edebiyatları çerçevesinde tarihsel gelişimi, biçimsel yapısı ve işlevsel dönüşümleri üzerinden ele almakta; özel olarak da Ahmed Paşa’nın kasidelerinde Fatih Sultan Mehmed algısını incelemektedir. Kaside, İslam kültür coğrafyasında sadece bir övgü şiiri olmanın ötesine geçmiş, siyasî meşruiyetin, kültürel aktarımın ve edebî temsilin aracı hâline gelmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, kasidenin Arap edebiyatındaki doğuşu, Cahiliye ve İslam dönemlerindeki kullanımı, muallakat geleneği ve erken dönem şairlerinin katkılarıyla nasıl biçim kazandığı açıklanmıştır. İkinci bölümde, kasidenin İran edebiyatındaki gelişimi, özellikle saray merkezli edebiyat anlayışı çerçevesinde nasıl şekillendiği, Unsurî, Rûdekî ve Enverî gibi şairlerin katkılarıyla nasıl zenginleştiği değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise Ahmed Paşa’nın şair kimliği, Osmanlı kasideciliği içindeki yeri ve klasik söylemle kurduğu ilişki incelenmiştir. Tezin ana eksenini oluşturan dördüncü bölümde, Ahmed Paşa’nın kaleme aldığı kasidelerde Fatih Sultan Mehmed’in nasıl idealize edildiği ve hangi temalar çerçevesinde işlendiği on sekiz başlık etrafında ele alınmıştır. Bu kapsamda Fatih, adaletli bir hükümdar, ilahi özelliklerle donatılmış bir lider, cömert ve kutlu bir şahsiyet olarak tasvir edilmiş; peygamberî meziyetler, kutsallık, güneş benzetmeleri, zekâ, güzellik ve keramet gibi temalar etrafında yeniden inşa edilmiştir. Çalışma, kaside nazım şeklinin estetik gücünü ve sosyopolitik işlevini anlamaya, Ahmed Paşa örneğinde ise bir padişahın edebî temsili üzerinden klasik şiirin ideolojik yükünü ortaya koymaya yönelik özgün bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. | |
| dc.description.abstract | This thesis examines the qasida, one of the fundamental verse forms of classical Islamic literature, through its historical development, formal structure, and functional transformations within the framework of Arabic, Persian, and Turkish literatures, and specifically examines the perception of Mehmed the Conqueror in Ahmed Pasha's qasidas. The qasida has transcended being a mere eulogy in Islamic cultural geography, becoming a tool of political legitimacy, cultural transmission, and literary representation. In the first part of this study, the emergence of the qasida in Arabic literature, its use during the pre-Islamic and pre-Islamic periods, the tradition of mu'allaqat, and how it was shaped by the contributions of early poets have been explained. In the second part, the development of the qasida in Persian literature, particularly how it was shaped within the framework of a palace-centered literary approach, and how it was enriched by the contributions of poets such as Unsuri, Rudaki, and Enveri have been evaluated. In the third part, Ahmed Pasha's poetic identity, his place within Ottoman qasida tradition, and his relationship with classical discourse have been examined. In the fourth chapter, which forms the main axis of the thesis, how Mehmed the Conqueror was idealized and within which themes he was explored in the qasidas written by Ahmed Pasha has been discussed under eighteen headings. In this context, Mehmed the Conqueror has been depicted as a just ruler, a leader endowed with divine qualities, and a generous and blessed figure and he has been reconstructed around themes such as prophetic virtues, sanctity, solar metaphors, intelligence, beauty, and miracles. The study aims to make an original contribution to understanding the aesthetic power and sociopolitical function of the qasida verse form and to reveal the ideological burden of classical poetry through the literary representation of a sultan in the example of Ahmed Pasha. | |
| dc.identifier.citation | Kölge, A. (2025). Ahmet Paşa’nın kasidelerinde Fatih Sultan Mehmet tasavvuru. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12402/4992 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Ahmed Paşa | |
| dc.subject | Fatih Sultan Mehmed | |
| dc.subject | Kaside | |
| dc.subject | Klasik Türk Edebiyatı | |
| dc.subject | Övgü | |
| dc.subject | Algı | |
| dc.subject | Edebî Temsil | |
| dc.subject | Ahmed Pasha | |
| dc.subject | Sultan Mehmed the Conqueror | |
| dc.subject | Qasida | |
| dc.subject | Classical Turkish Literature | |
| dc.subject | Praise | |
| dc.subject | Perception | |
| dc.subject | Literary Representation | |
| dc.title | Ahmet Paşa’nın kasidelerinde Fatih Sultan Mehmet tasavvuru | |
| dc.title.alternative | Perception of Sultan Mehmed the Conquest in Ahmed Pasha’s qasidas | |
| dc.type | Master Thesis |
