Bağdatlı Levendî
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Özet
Levendî mahlasıyla şiirleri bulunan şairlerden biri de Bağdatlı olarak anılmaktadır. Şair hakkındaki tek bilgi, Hisâlî’nin Metâliü’n-Nezâir’inde geçmektedir. Benzer şiirlerin ilk beyitlerinin derlendiği bu antolojik mahiyetteki eserde şairden bahsedilmektedir. Mecmuada geçen üç beyitte “Levendî Bağdadî” başlığı kullanılmıştır.
Levendî mahlaslı bir şair ile başka şiir örnekleri bulunan ancak künyeleri farklı olan şairler üzerinde bugüne kadar bir ansiklopedi maddesi (Aksoyak 2014) ve bir araştırma makalesi (İçli 2020) yazılmıştır.
Aksoyak, (2014) ansiklopedi maddesinde Zübdetü’l-Eşâr ve Tuhfe-i Naili’de geçen Levendî mahlaslı şairi tanıtıp kaynaklarda belirtilen bir beytini vermiştir. Ayrıca şairin mahlasından hareketle onun denizci kimliğine atıfta bulunmuştur.
İçli, tasnif ettiği bir şiir mecmuasında Musullu Levendi adlı bir şairi tespit etmiştir. Bu amaçla birçok mecmua üzerinde bu şair eksenli çalışmalar yapmıştır. Hisâlî’nin nazire mecmuasında (Kaya Yiğit, Kalyon 2013: 355-356) Temeşvarlı ve Bağdatlı olarak anılan başka iki Levendî’nin varlığından hareketle; bu eser üzerinde yapılan ancak yayımlanmamış doktora tezleri (Kaya, 2003; Kalyon 2011) ile yazma nüshalarını (N 4252 N 4253, AEMNZ 679, AEMNZ 680 ) gözden geçirmiştir. Bu iki şaire ait bilgilere ulaşmış ve Bağdatlı olarak anılan Levendî’ye ait olduğu belirtilen üç beyte makalesinde yer vermiştir (2020: 208).
Bağdatlı Levendî’nin doğum ve ölümü ile hangi yıllarda yaşadığı kesin olarak tespit edilememiştir. Ancak Hisâlî’nin eserinin 1651 yılına tarihlendirilmesine bakılarak bu şairin en geç bu yıl veya öncesinde yaşadığı söylenebilir. Bununla birlikte bu şairin Zübdet’ül Eşâr’da geçen Levendî ile aynı kişi olması muhtemeldir. Ayrıca, Hisâlî’nin onu Bağdatlı olarak tanıtmış olması, şairin Bağdatlı olacağı anlamına gelmez. Başka bir şehirli olup uzun süre Bağdat’ta kalmış bir şair olması ihtimal dâhilindedir. Bundan dolayı da Temeşvarlı veya Musullu olarak anılan şairle aynı kişi olabilir. Şairin Bağdatlı olduğu bilgisi ve şiir örnekleri Hisâlî’nin mecmuasında geçen bilgilere göredir. Levendî mahlaslıyla bilinen diğer şairlere ait şiirler ile Bağdatlı’nın şiirleri ve bilgileri karışmış olabilir. Yapılacak olan yeni çalışmalar sonucunda daha net bilgilere ulaşılabilir.
Hisâlî’nin Levendî Bağdâdî başlığıyla mecmuada (Kalyon 2011: 755; N4253 yk.194b; AEMNZ 680: 281) verdiği şiir örneklerinden birisi aşağıdaki gibidir: Eyledün Bağdâd-ı huld-âbâdı sen ey meh-cebîn Pertev-i nûr-ı ruhunla reşk-i Firdevs-i berîn
Yukarıdaki beyit, şairin Bağdat şehrinin güzelleştiğini açıklaması anlam örüntüleriyle, büyük bir ihtimalle, bir devlet görevlisine/yöneticisine yazılmıştır. Beyitte geçen “Bağdat” ibaresi şairin bu şehirle ile bir ilişkisini gündeme getirmektedir. Şair Bağdatlı olabildiği gibi Bağdat ile özdeşleşmiş biri de olabilir.
Hisâlî’nin Levendî Bağdâdî başlığıyla mecmuada (Kalyon 2011: 755; N4253 yk.194b; AEMNZ 680: 281) verdiği şiir örneklerinden birisi aşağıdaki gibidir: Eyledün Bağdâd-ı huld-âbâdı sen ey meh-cebîn Pertev-i nûr-ı ruhunla reşk-i Firdevs-i berîn
Yukarıdaki beyit, şairin Bağdat şehrinin güzelleştiğini açıklaması anlam örüntüleriyle, büyük bir ihtimalle, bir devlet görevlisine/yöneticisine yazılmıştır. Beyitte geçen “Bağdat” ibaresi şairin bu şehirle ile bir ilişkisini gündeme getirmektedir. Şair Bağdatlı olabildiği gibi Bağdat ile özdeşleşmiş biri de olabilir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
İçli, A. (2021). Bağdatlı Levendî. İsen, M., Kılıç, F., Bülbül, B., Durmuş, T. (ed.). Türk Edebiyatı isimler sözlüğü. Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi
