PTT Pul Müzesinde yer alan tasvirli Osmanlı posta pullarının sanat tarihi çerçevesinde değerlendirilmesi
| dc.authorid | 0009-0007-3863-5983 | |
| dc.contributor.advisor | Öztürker Demir, Hazal Ceylan | |
| dc.contributor.author | Aktaş, Nurgül | |
| dc.date.accessioned | 2025-02-26T06:22:02Z | |
| dc.date.available | 2025-02-26T06:22:02Z | |
| dc.date.issued | 2025-02-02 | |
| dc.department | Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı | |
| dc.description.abstract | Pul, posta ücretinin ödendiğini göstermek amacıyla kullanılan, bir yüzü yapışkanlı, diğer yüzü ise genellikle resim ve yazılarla süslenmiş bir kâğıt etikettir. Bu işlevsel obje, posta gönderilerini ücretlendirme amacıyla tarihte ilk kez 6 Mayıs 1840 tarihinde Birleşik Krallık’ta kullanılmaya başlanmıştır. İlk posta pulu, 1 Mayıs 1840 tarihinde basılan ve üzerinde genç Kraliçe Victoria'nın resmini taşıyan, "Penny Black" adıyla bilinen puldur. Türkiye’de posta pullarının kullanımı Osmanlı İmparatorluğu dönemine uzanmaktadır. İlk Osmanlı pulları, Sultan Abdülaziz döneminde, 1 Ocak 1863 tarihinde çıkarılmış ve "Birinci Emisyon Tuğralı Pullar" olarak adlandırılmıştır. Bu pullar, Darphane-i Âmire’de taş baskı (litografi) tekniğiyle üretilmiş, elle boyanarak zamklanmıştır. İlk Türk posta pulları olarak kabul edilen bu eserlerin, üç ayrı emisyonu bulunmakta olup, dönemin teknolojik imkanları doğrultusunda son derece dikkatlice tasarlanmış ve üretilmiştir. Pul, yalnızca bir iletişim ve haberleşme aracı olarak kalmamış, aynı zamanda dünyadaki ücretlendirme sisteminin en zarif örneklerinden biri haline gelmiştir. Pul, üretildiği toplumun kültürünü, geleneklerini, siyasi yapısını ve tarih boyunca geçirdiği değişimleri yansıtan bir sanat objesi olarak da önem kazanmıştır. Bu estetik ve tarihsel değeri dolayısıyla, posta pullarını, onlara eşlik eden zarfları ve benzeri nesneleri toplama eylemi zamanla bir hobiye dönüşmüş, bu hobi ise "pul koleksiyonculuğu" veya "filateli" adını almıştır. Pul koleksiyonculuğu yapan kişilere ise "filatelist" denilmektedir. Pul, dünyada dolaşımı olan hem en küçük hem de en etkileyici obje olarak kabul edilmektedir. Bu, pulların zaman içinde nasıl eşsiz birer sanat eserine dönüştüğünü ve tasarlanırken estetik kaygılarla ele alındığını da ortaya koymaktadır. Ancak, pul görsellerinin Sanat Tarihi perspektifinden ele alınması ve tasvir edilmesi gibi bir çalışma, bugüne kadar kapsamlı bir şekilde gerçekleştirilmemiştir. Bu bağlamda, çalışmamızın amacı, Osmanlı Dönemi tasvirli posta pullarını Sanat Tarihi disiplini çerçevesinde incelemektir. Çalışma kapsamında, PTT Pul Müzesi’nde sergilenen Osmanlı dönemi pullarının süsleme öğeleri, Sanat Tarihçisi bakış açısıyla ve tasvirleme yöntemleri kullanılarak açıklanacaktır. Bunun yanı sıra, söz konusu pulların tarihçesi, terminolojisi, baskı teknikleri, tasarımcıları ve dönemin kültürel bağlamı hakkında da bilgi sunulacaktır. Bu değerlendirme, sınırlı bir yetkinlik alanı içinde yapılacak olup, bu durum çalışmanın kapsamını ve sonuçlarını anlamada göz önünde bulundurulmalıdır. Bu çalışma, Osmanlı dönemi tasvirli posta pullarının estetik ve tarihsel değerini Sanat Tarihi perspektifinden ele alarak, pul tasarımında kullanılan süsleme öğelerini ve bu öğelerin dönemin kültürel yapısıyla olan ilişkisini derinlemesine incelemeyi hedeflemektedir. | |
| dc.description.abstract | Stamp is a kind of tag, one side is sticky and there is a picture or a text written on the other side. It shows posting fee was paid before. It was used in UK for the first time on 6th May 1840. The first postal stamp’s name is “Penny Black” on which young Queen Victoria’s picture was pressed on 1st May 1840. In Türkiye during Ottoman Period on the 1st January 1863 the first Ottoman stamps (the first emission stamps which are inscribed with the imperial signature) are made ready to be used. These stamps which were the first Turkish stamps was pressed at royal mint of which its special ottoman name was “Darphane-i Amire”. These stamps were pressed by a stone press technique which is called lithography and they were painted and coated with glue by hand. In addition to this there are three different emissions of these stamps. Except for transmission and communication stamp is an elegant way of pricing postal fee and actually they are art objects reflecting societies’ culture, traditions, political structure and their variation through history. As a matter of fact there are people collecting stamps, related envelopes and similar objects in the World. This is called as stamp collecting. Stamp collectors are called as philatelists. It is definite that the smallest objects and the most effective materials are stamps. This reality shows us in the course of time the worldwide stamps are unique art works. Besides these stamps are designed considering aesthetic care. Explaining stamp images by portroyals in terms of art history haven’t been done before. This study should be evaluated considering there is limited competence area. In this study’s content Ottoman Period depicted postal stamps located in PTT Stamp Museum are searched explaining adornment components on them. Also these explanations will be interpreted by art historian’s point of view and art history depiction method. In addition to these involved stamps’ history, terminology, press method, designer etc. will be mentioned in the study. | |
| dc.identifier.citation | Aktaş, N. (2025). PTT Pul Müzesinde yer alan tasvirli Osmanlı posta pullarının sanat tarihi çerçevesinde değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12402/4909 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Posta Pulu | |
| dc.subject | Baskı Yöntemleri | |
| dc.subject | Sanat Tarihi | |
| dc.subject | Postal Stamp | |
| dc.subject | Ottoman Period Depicted Stamps | |
| dc.subject | Press Methods | |
| dc.subject | Art History | |
| dc.subject | Osmanlı Dönemi Tasvirli Pulları | |
| dc.title | PTT Pul Müzesinde yer alan tasvirli Osmanlı posta pullarının sanat tarihi çerçevesinde değerlendirilmesi | |
| dc.title.alternative | Evaluation of the described Ottoman postage stamps in the PTT Stamp Museum within framework of art history | |
| dc.type | Master Thesis |
