Şabân-I Sivrihisârî’nin Kıyâfet-Nâmesinde Aristo estetiğinin yansımaları
Yükleniyor...
Tarih
2018-04-02
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
ASOS Yayınları
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Özet
Bir şeyi sezmek, anlamak, iç yüzünü keşfetmek gibi anlamlara gelen ilm-i firâsetin bir kolu olan
ilm-i kiyafet (fizyonomi), insanlarin beden yapilarindan, uzuvlarindan ve bu uzvun özelliklerinden
hareketle kişilerin özellikleri hakkinda bilgi veren ilimdir. Bu alanda ilk eser verenlerden biri
Aristo’dur. Aristo, fizyonomiyi kişilerin ruh halini öğrenmek için kullanir. Aristo, “De Natura
Animalium/ Hayvanlar Doğasi Üzerine” isimli çalişmasinda beden ve yüz yapisi ile insanin karakter
özellikleri arasinda bağlanti kurulmaktadir. Aristo’ya göre, insanin beden ve yüz yapisinin belli bir
hayvana benzemesi, onun karakter özelliklerini ortaya koymaktadir. Aristo insanin yüz yapisi,
gözleri, alni, kafa yapisi, derisinin rengi, saçinin rengi, gözünün rengi, bedenin tüy örtüsü, sesinin
tonu, yürüyüşü, beden hareketleri, bakişlari, boyu ile ilgili karakter özelliklerini hayvanlardaki
benzer özelliklerle kiyaslamaktadir. İslam âleminde bu tarzda eserler kaleme alma, tercüme
faaliyetleriyle beraber hiz kazanmiş; kiyâfet-nâme adi altinda Arapça, Farsça ve Türkçe çok sayida
eser yazilmiştir. Aristo’nun insana dair ele aldiği tüm hususlari, kiyâfet-nâme yazarlari da ele almiş
ve tüm bu unsurlari tek tek incelemiştir. Bu ilim her ne kadar beden yapisi ve kişilik arasindaki
ilişkileri ele alsa da güzellik hususu söz konusu olduğunda mutlak bir estetik kistas üzerinden
hareket edildiği görülmektedir. Aristo, eseriyle bu ilmin ilk mümessili kabul edilmesinden dolayi
Aristo estetiğinin temel özelliklerinin bu tür eserlerde açik bir şekilde kendini gösterdiğine şahit
olmaktayiz. Özellikle kiyâfet-nâmelerin “mutedil güzellik” bahsinde Aristo estetiğinin içkin güzelliği
önceleyerek oluşturduğu ölçü, düzen, küçüklük ve büyüklük gibi temel kistaslarin göz önünde
bulundurulduğu ve kiyâfet-nâme yazarlarinin mutedil güzelliği bu ölçüler işiğinda açikladiklarini
görmekteyiz. Bu çalişmamizda Aristo estetiğinden temel kavramlarindan hareketle Şabân-i
Sivrihisârî’nin Kiyâfet-nâmesi’nde ele alinan mutedil güzellik bahsini ele alip Aristo estetiğinin bu
kiyâfet-nâmedeki etkilerini irdelemeye çalişacağiz
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Aristo, Şabân-i Sivrihisârî, Estetik, Kiyâfet-Nâme, Mutedil Güzellik
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Bozkurt, K. (2018). Şabân-I Sivrihisârî’nin Kıyâfet-Nâmesinde Aristo estetiğinin yansımaları, II. Uluslararası Sanat ve Estetik Sempozyumu, 19-21 Nisan 2018, Elazığ
