Diyarbakır-Kavuşan Höyük’ten sıradışı bir gömünün etnoarkeolojik açıdan analizi-kaplumbağanın binlerce yıldır süregelen sembolik rolü
Küçük Resim Yok
Tarih
2016-11
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Dicle Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Özet
Mezarlar, arkeolojinin en önemli buluntu gruplarından birini oluştururlar ve eski insan toplumlarının ölü gömme gelenekleri, inanç sistemleri
ve gömü ritüelleri hakkında detaylı bilgi edinmemizi sağlarlar. Mezarlar,
yalnızca ölüme dayalı algılayışı değil aynı zamanda toplumların kültürel
ve sosyoekonomik yapıları ile yaşam biçimleri hakkında da bilgi sağlayan
önemli veri kaynaklarından birini oluşturmaktadırlar. Bu çalışmada Diyarbakır İli, Bismil İlçesi sınırları içerisinde yer alan Kavuşan Höyük’te Ilısu Barajı çalışmaları çerçevesinde 2001-2009 yılları arasında sürdürülmüş
olan kurtarma kazılarında ortaya çıkarılan ve bölgenin Post Assur Dönemi’ne (MÖ 6.yy) tarihlenen iki insan iskeleti ve 21 adet kaplumbağadan
oluşan bir gömü, etnoarkeolojik açıdan incelenmektedir. Silonun dip seviyesinde, neredeyse cidara yapışık halde, 45-55 yaşlarında oldukça narin
yapılı bir kadın yarı hoker biçimde gömülmüşken; hemen üzerinde, yüzü
koyun biçimde yatırılmış, 6-7 yaşlarında bir çocuk iskeleti mevcuttur. Silo
tabanına dağılmış kaplumbağa kemikleri ve karapasları üzerinde yapılan
incelemeler sonrasında, gömü içinde 4 adeti kara kaplumbağası, 17 adeti
Fırat yumuşak kabuklu kaplumbağası olmak üzere toplam minimum 21
adet kaplumbağa olduğu belirlenmiştir. Kaplumbağaların gerek sayıca fazla oluşları, gerekse iskeletlerin etrafındaki duruşları, bunların çukur içine
tesadüfen düşmekten çok bir ölü gömme geleneği ya da bir kültle ilişkili
olabileceklerini gösteren türdendir. Nitekim uzun süre yaşaması, kendi
evini sırtında taşıması, küçük ama kuvvetli çene yapısı nedeniyle çok güçlü oluşu gibi özellikleriyle sıra dışı anlamların yüklendiği; efsanelerde sonsuz yaşamın, gücün ve aklın simgesi olan kaplumbağaların,günümüzde de
süs eşyalarımızda veya takılarımızda izleri devam eden sembolik anlamları dikkate alındığında, Kavuşan Höyük’teki bu silo içi kaplumbağalı gömü,
MÖ 10.000’lerden itibaren binlerce yıldır süregelen kaplumbağaya dayalı
geleneklerin farklı bir yansıması olarak değerlendirilmelidir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Kozbe, G., Erdal, Y.S.(2016). Diyarbakır-Kavuşan Höyük’ten sıradışı bir gömünün etnoarkeolojik açıdan analizi-kaplumbağanın binlerce yıldır süregelen sembolik rolü. Uluslararası Diyarbakır Sempozyumu 02-05 Kasım 2016, Diyarbakır
