Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinin meteorolojik kuraklık ve trend analizleri
Yükleniyor...
Tarih
2025-02-20
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Küresel ısınmayla birlikte kuraklığın artması ve su kaynaklarının azalması tarımsal faaliyetleri, ekonomiyi ve sosyal hayatı olumsuz yönde etkilemektedir. Bu olumsuz etkilere karşı çeşitli önlemler alınması zorunluluk haline gelmiştir. Su kıtlığına neden olan kuraklığın hangi bölgelerde etkili olduğu, hangi zaman periyotlarında görüldüğünü tahmin etmek için kuraklık analizleri yapılarak kuraklığın olumsuz etkileri azaltılmaya çalışılmaktadır. Bu tez çalışmasında da Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa illerinin 1994-2023 dönemi yağış verileri kullanılarak SYİ(Standartlaştırılmış Yağış İndeksi) ve OKİ(Ondalıklar Kuraklık İndeksi) yöntemleri ile kuraklık analizleri yapılmıştır. Literatürde Güneydoğu Anadolu Bölgesi için hiç kullanılmayan OKİ indeksi ile kuraklık analizleri yapılmış ve literatürde en fazla kullanılan, iyi sonuçlar veren SYİ yöntemi ile kuraklık analizleri yapılıp sonuçlar karşılaştırılmıştır. OKİ yöntemine göre tüm illerde kuraklık yüzdesi %40 olarak belirlenmiştir. SYİ yöntemi ise il ölçeğinde daha hassas analizler yaparak kuraklık yüzdeleri; Adıyaman ilinde %53,33, Batman ilinde %53,33, Diyarbakır ilinde %50, Gaziantep ilinde %53,33, Kilis ilinde %60, Mardin ilinde %60, Siirt ilinde %40, Şanlıurfa ilinde %56,67 olarak belirlemiştir. SYİ yöntemine göre aşırı kurak yıllar en fazla Mardin ilinde, çok kurak yıllar en fazla Siirt ilinde görülmüştür. Ayrıca trend analizlerinde iyi sonuçlar veren ve en fazla kullanılan yöntem olan Mann-Kendall yöntemi ile kuraklık şiddetlerinde bir eğilim olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Trend analizi sonuçlarına göre, SYİ ve OKİ yöntemleriyle elde edilen kuraklık şiddetlerinde tüm illerde %95 güven aralığında bir eğilim olmadığı belirlenmiştir. Ancak, %90 güven aralığında ise Diyarbakır ilinde, SYİ yöntemi ile elde edilen kuraklık şiddetlerinde artan bir eğilim olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmanın Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kuraklığa tedbir alınmasında yararlı olacağı düşünülmektedir.
Increasing drought and decreasing water resources due to global warming negatively affect agricultural activities, economy and social life. It has become necessary to take various precautions against these negative effects. In order to estimate in which regions the drought that causes water scarcity is effective and in which time periods it is seen, drought analyses are conducted to try to reduce the negative effects of drought. In this thesis, drought analyses were carried out using the 1994-2023 period precipitation data of Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt and Şanlıurfa provinces in the Southeastern Anatolia Region using the SYİ (Standardized Precipitation Index) and OKİ (Decimal Drought Index) methods. Drought analyses were performed with the DI index, which is never used in the literature for the Southeastern Anatolia Region, and the SPI index, which is the most widely used method in the literature and gives good results, and the results were compared. According to the OKİ method, the drought percentage was determined as 40% in all provinces. The SYİ method, on the other hand, made more precise analyses on a provincial scale and determined the drought percentages as 53.33% in Adıyaman province, 53.33% in Batman province, 50% in Diyarbakır province, 53.33% in Gaziantep province, 60% in Kilis province, 60% in Mardin province, 40% in Siirt province and 56.67% in Şanlıurfa province. According to the SYI method, extremely dry years were most seen in Mardin province, and very dry years were most seen in Siirt province. In addition, the Mann-Kendall method, which gives good results in trend analysis and is the most widely used method, was used to determine whether there is a trend in drought intensities. According to the trend analysis results, it was determined that there was no trend in the drought intensities obtained with the SYI and OKI methods in all provinces at the 95% confidence interval. However, it was determined that there was an increasing trend in the drought intensities obtained with the SYI method in Diyarbakır province at the 90% confidence interval. It is thought that this study will be useful in taking precautions against drought in the Southeastern Anatolia Region.
Increasing drought and decreasing water resources due to global warming negatively affect agricultural activities, economy and social life. It has become necessary to take various precautions against these negative effects. In order to estimate in which regions the drought that causes water scarcity is effective and in which time periods it is seen, drought analyses are conducted to try to reduce the negative effects of drought. In this thesis, drought analyses were carried out using the 1994-2023 period precipitation data of Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt and Şanlıurfa provinces in the Southeastern Anatolia Region using the SYİ (Standardized Precipitation Index) and OKİ (Decimal Drought Index) methods. Drought analyses were performed with the DI index, which is never used in the literature for the Southeastern Anatolia Region, and the SPI index, which is the most widely used method in the literature and gives good results, and the results were compared. According to the OKİ method, the drought percentage was determined as 40% in all provinces. The SYİ method, on the other hand, made more precise analyses on a provincial scale and determined the drought percentages as 53.33% in Adıyaman province, 53.33% in Batman province, 50% in Diyarbakır province, 53.33% in Gaziantep province, 60% in Kilis province, 60% in Mardin province, 40% in Siirt province and 56.67% in Şanlıurfa province. According to the SYI method, extremely dry years were most seen in Mardin province, and very dry years were most seen in Siirt province. In addition, the Mann-Kendall method, which gives good results in trend analysis and is the most widely used method, was used to determine whether there is a trend in drought intensities. According to the trend analysis results, it was determined that there was no trend in the drought intensities obtained with the SYI and OKI methods in all provinces at the 95% confidence interval. However, it was determined that there was an increasing trend in the drought intensities obtained with the SYI method in Diyarbakır province at the 90% confidence interval. It is thought that this study will be useful in taking precautions against drought in the Southeastern Anatolia Region.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kuraklık Analizleri, MDM, SYİ Yöntemi, OKİ Yöntemi, Mann Kendall, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Trend Analizleri, Drought Analysis, SPI Method, DI Method, Southeastern Anatolia Region. Trend Analysis
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Akkuş, Ş. (2025). Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinin meteorolojik kuraklık ve trend analizleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman.
