Moğolların Mardin kuşatması ve geride bıraktıkları izler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2017-12
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İksad Yayınevi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Özet
Cengiz Han devrinde batıya yönelen Moğollar Harezimliler’e ilk darbeyi vurarak karşı
konulamaz ordularına İran ve yakın doğu yolunu açtılar. Cengiz Handan sonra torunu Hülagü
1250 tarihinde bütün Moğolların beşte biri büyüklüğünde bir ordu ile tekrar Maveraünnehir
ve İran topraklarına girip 1256 tarihinde yüzyıllardır İslam ülkelerinin korkulu rüyası olan
İsmaillilerin kalesi Alamut’u aldı. Bundan iki yıl sonra dönemin Müslümanları için dini
merkez olan Bağdat Abbasi Halifeliğini ortadan kaldırmayı da başararak İran merkezli
devletini kurdu. Moğolların Ortadoğu’da ulaşmak istedikleri diğer bir hedefleri ise
Memlukleri de ortadan kaldırarak sınırlarını büyük okyanustan Akdeniz’e kadar
genişletmekti. Ancak Memluklere karşı 1260 yılında Filistin’in Ayn-ı Calut mevkiinde
tarihlerin en büyük yenilgisini almaları Moğolları büyük bir hayal kırıklığına uğrattı. Bu savaş
ve yenilgi aynı zamanda Moğolların İran temsilcisi olan İlhanlılara, Memluklerin en ciddi
rakip olduğunu ve bundan sonraki bütün ilişki ve politikalarını bu rakiplerini göz önünde
bulundurarak planlamaları gerektiğini öğretti.
İşte tam bu noktada İlhanlılar kendilerine yeni müttefikler aradılar. Savaş meydanında
gösterdikleri bütün başarıları gölgelendiren Ayn-ı Calut mağlubiyetinin öcünü almak ve söz
konusu emellerine ulaşmak için önce kendilerine Suriye yolunu açacak bir müttefik aradılar.
Bu amaç doğrultusunda Hülagü Han (1256-1265) 1257 yılında Mardin ve çevresini kuşattı.
Bu dönemde Mardin ve çevresine hâkim bulunan Artuklular, Moğollar için yukardaki amaca
hizmet edecek bir müttefik durumunda idiler. Bundan dolayı Hülagü Han Mardin kalesinin
alınmasına çok büyük önem vermiş ve muhasaranın yaklaşık iki sene sürmesine rağmen geri
çekilmemiştir. Ancak Mardin’i Moğollara karşı savunan Mardin Artuklu Hükümdarı
Necmeddin Gazi’nin ölmesi üzerine onun yerine geçen oğlu Kara Aslan şehri Moğollara
teslim etmek için Hülagü Han ile yazışmış neticede şehir Moğollara teslim edilmiştir. Buna
karşılık olarak Kara Aslan’a Diyarbakır, Elcezire ve çevresinin hakimiyeti verilmiştir.
Böylece Moğollar kendileri için her bakımdan stratejik bir müttefik edinirlerken Artuklular
da İlhanılar gibi dönemin süper gücü konumundaki bir devletin desteğini kazanmışlardır.
Bu araştırmaya konu olan Moğolların Mardin Kuşatması ve Geride Bıraktıkları İzler konulu
çalışmamız da tam bu noktada başlamaktadır. Bu çalışmada Moğolların Mardin’e nasıl ve ne
amaçla geldiklerini, bölgenin siyaset ve kültürünü nasıl etkilediklerini, bölgenin birliğine ne
gibi etkide bulundukları gibi soruları cevaplandıracağız. Yine İlhanlı Artuklu ilişkilerini ve bu
ilişkilerin bölgenin diğer Türkmen beylikleri ile Moğolların sürekli çatışma halinde olmasına
rağmen nasıl en üst düzeyde dünürlük ile sonuçlandığı konusu da çalışmamızda üzerinde
durduğumuz diğer bir konu olacaktır
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Mardin, Moğollar, İlhanlı, Artuklu
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Gördeğir, E. (2017). Moğolların Mardin kuşatması ve geride bıraktıkları izler. 1. Uluslararası Kültür ve Medeniyet Kongresi, 07-10 Aralık 2017, Mardin
