Moğollarda Kereyitli şahsiyetler 1206-1336
Yükleniyor...
Tarih
2025-03-14
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kereyitler, XII. yüzyılda Altay-Sayan bölgesinde yaşayan, Moğol veya Türk kökenli bir kabile konfederasyonuydu. Moğol bozkırındaki beş büyük kabileden biri olan Kereyitler, nüfus yoğunluğu ve toprak büyüklüğü açısından dönemin en etkili unsurlarından biri olmuştur. Özellikle Doğu Kilisesi'ne (Nesturî Kilisesi) XI. yüzyılın başlarında topluca geçiş yapmaları, onları diğer kabilelerden ayıran önemli bir özelliktir. Bu dönüşüm, Avrupa'da ortaya çıkan ve zamanla "Rahip Yahya" (Prester John) efsanesine kaynaklık eden bir dizi hikâyeyi de şekillendirmiştir.
Kereyitlerin siyasi ve dinî etkisi, XI. yüzyılda kabile liderlerinin Hristiyanlığı resmi olarak kabul etmesiyle daha da artmıştır. Bu kabul, yalnızca kabile içinde değil, aynı zamanda çevre halklar arasında da geniş yankı uyandırmıştır. Avrupalılar, Moğol istilalarından yaklaşık 300 yıl öncesine kadar Kereyitlerle diplomatik ve ticari ilişkiler kurmuş ve onları tanımışlardır. Kereyitlerin gücü, Çin Seddi'ne kadar uzanmış ve bu kabile, Moğolistan coğrafyasında büyük bir etki alanı oluşturmuştur.
Cengiz Han'ın yükselişi sırasında Kereyitler, liderleri Tugrul Han'ın (Togrul ya da Ong Han olarak da bilinir) önderliğinde siyasi bir güç olarak varlık göstermeye devam etmiştir. Tugrul Han, bir dönem Cengiz Han'ın müttefiki olmuş, ancak daha sonra aralarındaki çatışmalar neticesinde Kereyitler, Cengiz Han tarafından hâkimiyet altına alınmıştır. Bu süreçte, Kereyitler ve diğer Moğol Hristiyan kabileleri, Cengiz Han'ın siyasi hedeflerine boyun eğmek zorunda kalmıştır.
Kereyitler, dinî ve siyasi yapılarıyla Moğol-Türk dünyasında özgün bir yere sahiptir. Hristiyanlık inançlarını bozkır toplumlarının geleneksel yapısıyla harmanlamaları, onların hem Doğu hem de Batı dünyasında ilgi çekici bir figür haline gelmelerini sağlamıştır. Moğol ve Türk tarihinin bu önemli unsuru, yalnızca Asya'nın değil, aynı zamanda Avrupa'nın siyasi ve kültürel tarihine de katkıda bulunmuştur.
Kereyitler, Moğol coğrafyasındaki siyasi, kültürel ve dinî dönüşümlerde önemli bir rol oynamış bir topluluktur. Bu bağlamda, Kereyit kökenli şahsiyetlerin Moğol tarihindeki etkilerini incelemek, yalnızca Moğol kabileler arası ilişkilerin dinamiklerini anlamak açısından değil, aynı zamanda Moğolların Hristiyanlık, diplomasi ve yönetim anlayışına dair bakış açılarını ortaya koymak için de büyük önem taşımaktadır. Özellikle Tugrul Han gibi liderlerin siyasi ittifakları ve düşmanlıkları, Cengiz Han'ın yükseliş sürecini ve Moğol İmparatorluğu'nun şekillenmesini derinden etkilemiştir. Bu çalışma, Kereyitli şahsiyetlerin bireysel ve kolektif rollerini ele alarak, Moğolların dinî ve kültürel çeşitliliğine ışık tutmayı ve Orta Çağ Avrasya tarihine dair yeni bir perspektif sunmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, konu, hem tarihi hem de kültürel boyutlarıyla disiplinler arası bir yaklaşımın parçası olarak değerlendirilecektir.
The Kereyit were a tribal confederation of Mongol or Turkic origin that inhabited the Altai-Sayan region in the 12th century. As one of the five major tribes of the Mongolian steppe, the Kereyit played a significant role in terms of both population density and territorial extent. A distinguishing feature of the Kereyit was their collective conversion to the Church of the East (Nestorian Christianity) in the early 11th century. This transformation contributed to the emergence of various legends, including the myth of "Prester John," which circulated in Europe over time. The political and religious influence of the Kereyit increased when their tribal leaders officially embraced Christianity in the 11th century. This acceptance had widespread repercussions not only within the tribe but also among neighboring communities. Europeans had established diplomatic and commercial relations with the Kereyit and were familiar with them up to approximately 300 years before the Mongol invasions. The power of the Kereyit extended as far as the Great Wall of China, making them a formidable presence in the Mongolian geographical sphere. During the rise of Genghis Khan, the Kereyit remained a significant political force under the leadership of Toghrul Khan (also known as Togrul or Ong Khan). Toghrul Khan was initially an ally of Genghis Khan but later became his adversary, leading to conflicts that ultimately resulted in the subjugation of the Kereyit by Genghis Khan. Consequently, the Kereyit, along with other Mongol Christian tribes, were compelled to submit to Genghis Khan’s political ambitions. The Kereyit held a unique position in the Mongol-Turkic world due to their religious and political structures. Their integration of Christian beliefs with the traditional nomadic social order made them an intriguing subject for both the Eastern and Western worlds. This significant element of Mongol and Turkic history not only shaped Asia’s political and cultural landscape but also contributed to the historical development of Europe. The Kereyit played a crucial role in the political, cultural, and religious transformations of the Mongolian region. In this context, examining the influence of Kereyit-origin figures in Mongol history is essential not only for understanding the dynamics of inter-tribal relations but also for shedding light on the Mongols' perspectives on Christianity, diplomacy, and governance. In particular, the political alliances and hostilities of leaders such as Toghrul Khan profoundly influenced the rise of Genghis Khan and the formation of the Mongol Empire. This study aims to analyze the individual and collective roles of Kereyit figures, highlighting the religious and cultural diversity of the Mongols and offering a new perspective on medieval Eurasian history. In this regard, the topic will be approached through an interdisciplinary lens, encompassing both historical and cultural dimensions.
The Kereyit were a tribal confederation of Mongol or Turkic origin that inhabited the Altai-Sayan region in the 12th century. As one of the five major tribes of the Mongolian steppe, the Kereyit played a significant role in terms of both population density and territorial extent. A distinguishing feature of the Kereyit was their collective conversion to the Church of the East (Nestorian Christianity) in the early 11th century. This transformation contributed to the emergence of various legends, including the myth of "Prester John," which circulated in Europe over time. The political and religious influence of the Kereyit increased when their tribal leaders officially embraced Christianity in the 11th century. This acceptance had widespread repercussions not only within the tribe but also among neighboring communities. Europeans had established diplomatic and commercial relations with the Kereyit and were familiar with them up to approximately 300 years before the Mongol invasions. The power of the Kereyit extended as far as the Great Wall of China, making them a formidable presence in the Mongolian geographical sphere. During the rise of Genghis Khan, the Kereyit remained a significant political force under the leadership of Toghrul Khan (also known as Togrul or Ong Khan). Toghrul Khan was initially an ally of Genghis Khan but later became his adversary, leading to conflicts that ultimately resulted in the subjugation of the Kereyit by Genghis Khan. Consequently, the Kereyit, along with other Mongol Christian tribes, were compelled to submit to Genghis Khan’s political ambitions. The Kereyit held a unique position in the Mongol-Turkic world due to their religious and political structures. Their integration of Christian beliefs with the traditional nomadic social order made them an intriguing subject for both the Eastern and Western worlds. This significant element of Mongol and Turkic history not only shaped Asia’s political and cultural landscape but also contributed to the historical development of Europe. The Kereyit played a crucial role in the political, cultural, and religious transformations of the Mongolian region. In this context, examining the influence of Kereyit-origin figures in Mongol history is essential not only for understanding the dynamics of inter-tribal relations but also for shedding light on the Mongols' perspectives on Christianity, diplomacy, and governance. In particular, the political alliances and hostilities of leaders such as Toghrul Khan profoundly influenced the rise of Genghis Khan and the formation of the Mongol Empire. This study aims to analyze the individual and collective roles of Kereyit figures, highlighting the religious and cultural diversity of the Mongols and offering a new perspective on medieval Eurasian history. In this regard, the topic will be approached through an interdisciplinary lens, encompassing both historical and cultural dimensions.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Cengiz, Dokuz, Kereyitler, Moğol, Nesturî, Hatun, Genghis, Nine Khatun, Kereyits, Mongol, Nestorian
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Saydun, A. (2025). Moğollarda Kereyitli şahsiyetler 1206-1336. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman.
