Diyarbakır Parlı Safa Camii çinilerinin korumaya yönelik arkeometrik yöntemlerle incelenmesi
Yükleniyor...
Tarih
2019-06-19
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Attribution-ShareAlike 3.0 United States
Attribution-ShareAlike 3.0 United States
Özet
Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne bağlı olan Parlı Safa Cami bölgede “Palo Cami” olarak da bilinmektedir. Parlı Safa Cami Diyarbakır sur içinin kuzey batı kanadında yer almaktadır. Diyarbakır’daki Ulu Cami’nin batısında bulunan yapı“Safa Cami” ve “İparlı Cami” olmak üzere iki farklı isimle anılmaktadır. Yapının Akkoyunlular devrinde (1401-1515) inşa edildiği tahmin edilmektedir. Bu tez çalışmasında, Diyarbakır Parlı Safa Cami’nde yer alan çini örnekler arkeometrik olarak incelenmiştir. Bu amaçla yapıdan temsili çini örnekleri seçilerek analitik analiz yöntemleri ile karakterize edilmiştir. Çini bünyelerin ve sırlı yüzeylerdeki renklendiricilerin kimyasal kompozisyonları portatif X-ışını floresans (p-XRF) ve taramalı elektron mikroskobuna (SEM) bağlı enerji saçınımlı X-ışını spektrometresi (EDX) ile belirlenmiştir. SEM görüntüleri ile örneklerin mikro yapıları incelenmiş olup, çinilerin hamur özellikleri petrografi ile belirlenmiştir. Numunelerin mineralojik ihtivaları X-ışını difraksiyon (XRD) tekniği ile saptanmıştır. Çalışma kapsamında ayrıca Fourier dönüşümlü kızılötesi (FTIR) spektrometresi ve termogravimetrik-diferansiyel termal analiz (TG-DTA) metotları tamamlayıcı yöntemler olarak kullanılmıştır. Analizlerde ulaşılan sonuçlar çinilerin üretim teknolojileri açısından yorumlanmış olup, buna ek olarak elde edilen arkeometrik veriler restorasyon ve koruma bağlamında ele alınarak değerlendirilmiştir.
Parlı Safa Mosque, which belongs to the Diyarbakır Foundation Regional Directorate (Turkey), is also known as Palo Mosque in the region. Parlı Safa Mosque is located in the northwestern of the Diyarbakır city wall. The building in the west of the Ulu Mosque in Diyarbakır is also known as Safa Mosque and İparlı Mosque. It is estimated that the structure was built during the Akkoyunlu period (1401-1515).In this thesis, tiles samples of Diyarbakır Parlı Safa Mosque were investigated in an archaeometric way. For that purpose, representative samples of the tiles were selected from the structure and were characterized by analytical analysis methods. Chemical compositions of tile structures and colorants on glazed surfaces were identified through the portable X-ray fluorescence (p-XRF) spectrometer and energy dispersive X-ray spectrometer (EDX) simultaneously working with the scanning electron microscopy (SEM). Microstructures of the samples were examined through SEM images and the features of the tiles’ paste were determined by petrography. The mineralogical contents of the samples were determined by X-ray diffraction (XRD) technique. Fourier transformed infrared (FTIR) spectrometry and thermo gravimetric differential thermal analysis (TG-DTA) methods were used as complementary methods. The obtained results through the analyses were interpreted in terms of the production features of the tiles, and the archaeometric data obtained were evaluated in the context of restoration and conservation.
Parlı Safa Mosque, which belongs to the Diyarbakır Foundation Regional Directorate (Turkey), is also known as Palo Mosque in the region. Parlı Safa Mosque is located in the northwestern of the Diyarbakır city wall. The building in the west of the Ulu Mosque in Diyarbakır is also known as Safa Mosque and İparlı Mosque. It is estimated that the structure was built during the Akkoyunlu period (1401-1515).In this thesis, tiles samples of Diyarbakır Parlı Safa Mosque were investigated in an archaeometric way. For that purpose, representative samples of the tiles were selected from the structure and were characterized by analytical analysis methods. Chemical compositions of tile structures and colorants on glazed surfaces were identified through the portable X-ray fluorescence (p-XRF) spectrometer and energy dispersive X-ray spectrometer (EDX) simultaneously working with the scanning electron microscopy (SEM). Microstructures of the samples were examined through SEM images and the features of the tiles’ paste were determined by petrography. The mineralogical contents of the samples were determined by X-ray diffraction (XRD) technique. Fourier transformed infrared (FTIR) spectrometry and thermo gravimetric differential thermal analysis (TG-DTA) methods were used as complementary methods. The obtained results through the analyses were interpreted in terms of the production features of the tiles, and the archaeometric data obtained were evaluated in the context of restoration and conservation.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Çini, Arkeometri, Parlı Safa Cami, Diyarbakır, Tile, Archaeometry, Parlı Safa Mosque, Diyarbakır (Turkey)
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Yıldız, D. (2019). Diyarbakır Parlı Safa Camii çinilerinin korumaya yönelik arkeometrik yöntemlerle incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Batman.
