2 sonuçlar
Arama Sonuçları
Listeleniyor 1 - 2 / 2
Öğe Dargeçit halk kültüründe geçiş dönemleri(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-01-29) Demir, Servet; Duran Gültekin, Zehra GörkemDargeçit, Mardin ilinin ilçelerinden biri olup “Bereketli Hilal” olarak da adlandırılan medeniyet beşiği Mezopotamya’nın doğusunda yer alan bir yerleşim birimidir. İlçenin tarihi çok eskilere dayanmaktadır. İlçeye ilk yerleşenlerin Mardokeliler olduğu bilinir. Mardokiler dışında Makedonyalılar, Persler, Romalılar, bölgeyi ele geçirip el değiştirmişlerdir. Artuklular bölgeye hâkim olunca ilçe ve çevresi oldukça önem kazanmıştır. Bundan sonra kesin tarihi bilinmemekle beraber Süryaniler bölgede hüküm sürmüşlerdir. 1900’lü yılların başında bölgeye Müslümanlar gelmiştir. Dolayısıyla tarihi eskilere dayanan ilçenin halk kültürü de çeşitlilik göstermektedir. Süryani ve Müslüman halkın birlikte yaşama kültürü çerçevesinde halk kültürü pratiklerinde pek çok ortak noktanın olduğu görülmektedir. İnsan hayatı doğumla başlayıp ölümle son bulur. İnsan doğumla beraber savunmasız bir canlıyken yapılan ritüeller, gelenekler ve göreneklerin çerçevesinde büyüyüp olgunlaşır. Evlilikle birlikte, içinde doğduğu aileden sonra artık kendi ailesini kurarak yeni bir geçiş dönemini yaşar. İnsan hayatı ölümle beraber son bulurken ebedi hayata olan yolculukta ölen kişinin ardında kalanlar, yaptıkları uygulama örnekleriyle ölen kişinin ebedi hayatta daha huzurlu olmasını sağlarlar. Bu çalışmada Dargeçit ilçesinin halk kültürü çerçevesinde geçiş dönemleri incelenmiştir. İnsan hayatının doğumdan ölüme kadar geçirmiş olduğu evreler ve bunlarla ilgili uygulama örnekleri sahada derleme çalışmasıyla kayda geçirilmiştir. Dargeçit ilçesinde doğum, evlilik ve ölüm dönemlerine ait inanç ve geleneksel uygulamalar kaynak kişilerle gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilen verilerin literatürdeki benzer ve farklı örnekleriyle birlikte değerlendirilerek sunulmuştur.Öğe Türk destanlarında geçiş dönemi ritüelleri (Kırgız, Başkurt, Kazak ve Altay)(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-05-09) Can, Ahmet; Duran Gültekin, Zehra Görkemİnsan yaşamı, doğumla başlayan ve ölüme kadar devam eden bir değişim ve gelişim sürecidir. Bu sürecin, bireylerin bir önceki konumdan diğerine geçtikleri eşikler olarak hizmet eden önemli alt süreçleri vardır. Geçiş dönemleri olarak adlandırılan bu evreler; doğum, evlilik ve ölümle ilgili tüm süreçleri kapsar. İnsanlar geçiş dönemlerini geleneksel inanç ve uygulamalarıyla kutsarken bir taraftan da en çok bu evrelerde maruz kalınacağına inandıkları olumsuzluklardan korunmaya çalışırlar. Gerçekleştirilen ritüeller bireyle beraber toplumun geneline yayılarak yeni evreyi içselleştirip sorunsuz bir şekilde yaşanmasını sağlamada da büyük önem taşır. En eski sözlü anlatı türlerinden olan destanlar geçiş dönemi ritüelleri bakımından da büyük bir zenginliğe sahiptir. Geniş Türk dünyasının farklı bölgelerinde geçmişten günümüze devam ettirilen birçok geleneksel uygulamada geçiş dönemlerinin önemli bir payı olduğu görülür. Bu çalışmada, Kazak, Kırgız, Altay ve Başkurt destanlarındaki geçiş dönemleri ile ilgili halk inançları ve geleneksel uygulamalar seçilen örnek metinlerden hareketle tahlil edilerek ortak ve farklı yönleri değerlendirilmiştir. Elde edilen tespitler gerek Türk dünyasındaki benzer uygulamaları gerekse bu uygulamaların geçmişten günümüze geldiği noktayı göstermesi açısından önemlidir.
