Arama Sonuçları

Listeleniyor 1 - 4 / 4
  • Öğe
    Derecik Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Medresesinde eğitim
    (Batman Üniversitesi, 2021-06-01) Can, Sedat; Musayev, İslam
    Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Medresesi Seyda merkezli olup faaliyetini ona göre sürdürmektedir. Seyda merkezli medreseler medrese geleneğinden gelen ve halk arasında Seyda olarak bilinen kişiler tarafından kurulan ve ihtiyaçları Seyda’nın kendisi veya bölge halkı tarafından temin edilen eğitim kurumlarıdır. “Derecik Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Medresesinde Eğitim” isimli çalışmamız nitel bir araştırma olup, veriler nitel araştırma yöntemlerinden görüşme yoluyla elde edilmiştir. Çalışmanın teorik kısmının oluşturulması için konuyla ilgili yapılan çalışmalar taranmış ve değerlendirilmiştir. Araştırmanın temelini oluşturan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî medresesi tarihi, yapısı, işleyişi konusunda gerekli bilgiler için konuyla ilgili sorular hazırlanarak medrese ziyaret edilmiş, medrese müderrisleriyle mülakat yapılmıştır. Sorulan sorulara alınan cevaplar düzenli bir şekilde kayıt altına alınmıştır. Görüşme sonucu elde edilen veriler betimleme yoluyla sınıflandırılmış ve kategorize edilmiş, belli başlıklar altında sunulmuştur.
  • Öğe
    Münebbihat Adlı Eserin İbn Hacer El-Askalânî’ye Aidiyeti Üzerine
    (Batman Üniversitesi, 2018) Turan, Mehmet
    Bazı Medreselerde okutulan aynı zamanda imamlar ve vaizler tarafından halkı bilgilendirmede yararlanılan eserlerden biri de “Münebihatu İbn Hacer el-Askalânî” adıyla şöhret bulan eserdir. Bu eser halk arasında rağbet görmüş ve halkın teveccühüne mazhar olmuştur. İbn Hacer el-Askalânî’nin telif ettiği eserler arasında bulunmamasına rağmen kendisine nispet edilen bu eserin ona ait olup olmadığının tespit edilmesi kanaatimizce büyük önem arz etmektedir. Zira İbn Hacer el-Askalânî’ye nispetinden dolayı eserin içinde yer alan bilgilerin sahih telakki edildiği ve pek çok kimse tarafından bu nedenle husn-u kabul gördüğü bilinen bir gerçektir. Bu çalışma söz konusu eser hakkında bilgi vermekte ve eserin İbn Hacer’e nispetinin doğru olup olmadığını konu edinmektedir.
  • Öğe
    Cami, medrese ve Kur’ân kurslarının Kur’ân-ı Kerîm eğitimi açısından incelenmesi (Mardin örneği)
    (Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-10-07) Öztemel, Turan; Bayraktutan, Osman
    Çok dinli toplum yapısıyla Mardin İli, birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Şehre hâkim olan her güç ve devlet bu topraklarda kendilerinden, inançlarından, mimari yapılarından, kültürlerinden izler bırakmışlardır. Mezopotamya Ovası’na bakan bir yamaçta kurulan şehir, ticaret için de transit bir konumdadır. Mardin bölgesinin kendisine has coğrafik yapısı ve kayaç türleri sayesinde mimari yapı da taşlar üzerinden şekillenmiştir. Her beylik veya devlet bu şehir üzerinde kendilerine has karakteristik özellikler taşıyan yapılar bırakmışlardır. Taşlara yansıyan mimari yapılardaki sanatsal motif ve süslemeler, yaptıran devleti de bir nevi açığa çıkarmaktadır. Bu haliyle Mardin ili âdeta bir açık hava müzesi gibi, farklı farklı medeniyetlerden estetik değerleri ve tarihsel geçmişleri oldukça gerilere dayanan eşsiz eserler sergilemektedir. Kendisine has bir çehreyle, her ne kadar bozulmalara maruz kalsa da, günümüze kadar varlık sahası bulmuş nadide eserlerle orijinal yapısını korumaktadır. Mardin İli geçmişten günümüze eğitim-öğretim faaliyetleri itibariyle de önemli bir merkez olmuştur. Eski devletlerin hâkimiyetinde medreselerde eğitim faaliyetleri yürütülmüş, günümüzde de hâlâ klasik Doğu-Güneydoğu medreseleri sayesinde dinî eğitim faaliyetleri yürütülmektedir. Ufak farklılıklar barındırsa da bu medreselerin ders işleme usul kaideleri aynıdır. Yine az oranda değişen dünya şartları karşısında sistemsel bazı ekleme-çıkarmalar yaşansa da hâlâ o özgün yapılarını koruduğu söylenebilir. Çalışmamız Mardin İlinin medrese ve camilerinde devam eden ilmi gelenek içerisinde Kur’ân-ı Kerim ve kırâat derslerinin yeri ve mahiyeti hakkında elde edilen verileri kayıt altına almak ümidiyle gerçekleştirilmiştir. Mülakat, betimsel analiz, katılımcı teyidi ve gözlem tekniklerinin kullanıldığı bu çalışmamızda, elde edilen veriler ve ses kayıtları analiz edildikten sonra tarafsız, olduğu gibi ve akademik üslup ile yazıya aktarılmıştır.
  • Öğe
    Hurûfât defterlerine göre Mardin
    (Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-03-05) Yıldız, Sima; Nasıroğlu Aydın, Mehtap
    Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada Mardin’in XVIII. yüzyıl vakıf kurumları ve görevlileri ele alınmıştır. Çalışmada arşiv kaynakları içerisinde önemli bir yere sahip olan ve özellikle de son zamanlarda araştırmacıların yakın ilgisini çeken hurûfât defterlerinden faydalanılmıştır. Tarih aralığı olarak XVIII. yüzyılın seçilmesindeki amaç o tarih aralığında Mardin ile ilgili sınırlı sayıda çalışma olması ve o dönemin vakıf kurumlarının detaylı bir şekilde ele alınmamış olması etkili olmuştur. Hurûfât defterleri sayesinde vakıf kurumlarının işleyişi ve bu kurumlarda görevli olanların atamalarına ilişkin çeşitli bilgiler tespit etmek mümkündür. Bu bilgilerden hareketle dönemin vakıf kurumlarına yapılan atamalarda görevlilerin ünvanı, aldıkları ücret, atama tarihi, atamayı yapan merci, atanan görevlinin varsa önceki görevliyle olan soybağı gibi önemli bilgilere ulaşılabilmektedir. Hurûfât Defterlerini temel alarak hazırladığımız bu çalışmamızda Mardin’in XVIII. yüzyıl vakıflarına ve görevlilerine ilişkin on altı adet defter incelenmiştir. Toplamda yüz bir sayfalık belgeye tekabül eden bu defterlerden Mardin ilinin cami, mescit, zaviye, medrese gibi çeşitli vakıflarına ve bu vakıfların görevlilerine ilişkin atama kayıtları tespit edilmiştir.