Batman Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Batman, Batman Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
Silopi Ovası’nın (Şırnak) yeraltı suyu kirlenme potansiyeli’nin drastic yöntemi kullanılarak belirlenmesi
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-06-03) Ece, Muhammet; Baran, Hacı Alim
Bu tez, Şırnak ili Silopi Ovası’nda yeraltı sularının kirlenmeye karşı hassasiyetini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yeraltı suları, bölgenin temel tatlı su kaynaklarından biri olup, yoğun tarımsal faaliyetler ve yerleşim birimlerinin etkisi altında bulunmaktadır. Çalışma kapsamında, yeraltı suyu kirliliği riskini değerlendirmek için DRASTIC yöntemi kullanılmıştır. DRASTIC, yedi hidrojeolojik ölçütü (yeraltı suyu derinliği, beslenme, akifer ortamı, toprak ortamı, topografya/eğim, doymamış bölge etkisi ve hidrolik iletkenlik) dikkate alarak yeraltı suyu kirliliği potansiyelini değerlendiren bir indeks tabanlı yöntemdir. Tez çalışmasında, Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından sağlanan 397 sondaj verisi analiz edilmiş ve bu veriler Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımı ArcGIS ile değerlendirilmiştir. Her bir parametrenin yoğunluk haritaları IDW interpolasyon yöntemiyle oluşturulmuş, ayrıca Japonya Uzay Araştırma Ajansı’ndan (JAXA) alınan sayısal yükseklik modeli kullanılarak topografya ile ilişkilendirilmiştir. Çalışma alanının yeraltı suyu hassasiyet haritası oluşturulmuş, Hassasiyet haritası analizleri sonucunda havza alanının %19,4’ünün düşük, %76’sının orta ve %4,03’ünün ise yüksek hassasiyete sahip olduğu belirlenmiştir. Yerleşim yerlerine yakın bölgelerde yüksek hassasiyetin gözlenmesi, yeraltı suyu seviyesinin yüzeye daha yakın olduğu bu alanların antropojenik etkiler ve tarımsal faaliyetlerden daha fazla etkilendiğini göstermektedir. Ayrıca, bu bölgelerdeki alüvyonlu zemin yapısı ve düşük eğim değerleri, hassasiyeti artıran diğer önemli faktörler arasında yer almaktadır. Bu çalışma, bölgedeki yeraltı suyu kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımını desteklemek amacıyla hassasiyet haritalarının oluşturulmasıyla önemli bir bilimsel katkı sağlamaktadır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, bölge için etkili bir çevre yönetim planı önerilmekte ve yüksek hassasiyet alanlarında koruma önlemlerinin alınmasının gerekliliği vurgulanmaktadır.
Atık kiremit tozunun rijit yol kaplama inşasında kullanılabilirliği
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-07-27) Dalğıç, Seher; Bakış, Abdulrezzak; Durmaz, Mahmut
Bu araştırma içerisinde öncelikli amaç atık kiremit tozlarının beton yol kaplama inşası için kullanılabilirliği ve ekonomi açısından uygun olup olmadığı araştırılmıştır. Yapılan tez araştırma kapsamında kiremit tozu, silis dumanı, çimento, çelik lif, agrega ve süperakışkanlaştırıcı temin edilip dört farklı beton üretimi gerçekleşmiştir. Bunlar Referans Pudra Beton (RFB), Referans Lifli Pudra Beton (RLFB), Kiremit tozlu Pudra Beton (KPB) ve Kiremit tozlu Lifli Pudra Beton (KLPB) olarak oluşturulmuştur. Ortaya çıkan numunelere 4 gün 20℃ su+ 2 gün 180℃ etüv kürü, 7 gün 20℃ su kürü ve 28 gün 20℃ su kürü olmak üzere üç farklı kür işlemi uygulanmıştır. Kür işlemleri bittikten sonra numunelere basınç deneyi, eğilme deneyi, aşınma (bohme) deneyi ve donma-çözünme deneyi uygulanmıştır. Ayrıca bu deneylerin doğruluğunu güçlendirmek için UPV deneyi, SEM-EDX analizi, XRD analizi, FT-IR analizi ve ayrıca yapışma deneyi yapılmıştır. Araştırma deneyleri Siirt Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Yapı Laboratuvarında yapılmıştır. Daha sonra mikro deneyler ise Munzur Üniversitesi Laboratuvarına gönderilip yapılmıştır. Yapılan bütün deneyler sonucunda kiremit tozunun beton yolda kullanılabilirliği ispatlanmış olup ek olarak da referans olarak alınan betondan çok daha dayanıklı ve mukavemeti yüksek bir beton yol olabileceği görülmektedir.
Mardin Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin elektrik enerjisini güneş enerjisi santralinden karşılaması için PVsyt programı ile bir modelin oluşturulması ve yatırımın finansal analizi
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-06-25) Sürer Taş, Fatma; Yılmaz, Adem
Türkiye’de nüfusun büyük bir kısmı yerel yönetim sınırları içinde yaşamaktadır. Bu durum, enerji ihtiyacının karşılanması, enerji verimliliğinin sağlanması ve sürdürülebilir kentlerin tasarlanmasında yerel yönetimlerin merkezi yönetim kadar önemli bir rol üstlenmesi gerektiğini göstermektedir.
Yerel yönetimlere bağlı su ve kanalizasyon idareleri, geniş hizmet alanları ve yüksek enerji maliyetleri nedeniyle enerji yönetiminde stratejik bir öneme sahiptir. Bu çalışma kapsamında Mardin Su ve Kanalizasyon İdaresi (MARSU) için elektrik enerjisinin güneş enerjisi santrali (GES) ile karşılanmasını amaçlayan bir model geliştirilmiştir. Çalışma kapsamında, GES’in sistem tasarımı PVSyst programı ile gerçekleştirilmiş; üretim potansiyeli simüle edilmiş ve yatırımın farklı ödeme yöntemleri ile uygulanabilirliği analiz edilmiştir.
Modelin uygulanmasıyla birlikte, enerji maliyetlerinin düşürülmesi, sürdürülebilir ve yenilenebilir bir enerji kaynağı sağlanması hedeflenmektedir. Ayrıca, bu proje yerli ve yenilenebilir enerji kullanımını teşvik ederek bölgesel elektrik altyapısının güçlendirilmesine ve arz güvenliğine katkıda bulunacaktır. Çalışma sonuçları, önerilen modelin teknik ve finansal açıdan uygulanabilir olduğunu ortaya koymaktadır.
Abbas Sayar’ın “Anılarda Yumak Yumak” adlı eserinin söz varlığı açısından incelenmesi
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-07-10) Süleymanoğlu Yıldız, Zeynep; Tuğluk, Mehmet Emin
Bir dilin zenginliği, onun ifade gücünde saklıdır. Bu ifade gücünü oluşturan temel yapı ise o dilin söz varlığıdır. Söz varlığı, dili kullanan ve dilin devamlılığını sağlayan toplumların maddi ve manevi değerlerini, düşünce yapısını, tarihini yansıtan en önemli araçtır. Bu bağlamda, edebî eserler yalnızca estetik bir anlatım değil, aynı zamanda dilin zenginliğini ortaya koyan önemli birer kaynak niteliği taşımaktadır. Bu çalışmada, Türk edebiyatının önemli isimlerinden Abbas Sayar’ın “Anılarda Yumak Yumak” adlı eseri üzerinden, Türkçenin söz varlığı unsurları incelenmiştir.
Abbas Sayar, doğup büyüdüğü Anadolu’yu ve Anadolu yaşamını eserlerinde sıklıkla işlemiştir. İyi bir gözlemci olan yazarın eserlerinde yaşadığı çevreden izler görmek mümkündür. Özellikle roman türünde ele aldığı eserlerinde iyi bildiği Yozgat ağzı, şive taklitleri ve samimi üslubu ön plana çıkmaktadır. Köy edebiyatının önemli temsilcilerinden biri olan Abbas Sayar, eserlerinde köylünün sosyoekonomik sıkıntılarına yer vermiş, köylünün yaşantısını tüm gerçekçiliğiyle ortaya koymuştur. Söz varlığı incelenen “Anılarda Yumak Yumak” adlı eserinde ise Abbas Sayar, yedek subaylığı sırasında muhafız komutanlığı göreviyle Zile’ye gönderilişini ve burada hâkim Canan ile olan anılarını okuyucuya aktarmaktadır.
Bu çalışmada söz varlığı kapsamı doğrultusunda şu yöntem izlenmiştir: Çalışmaya yazarın “Anılarda Yumak Yumak” adlı eseri temin edilerek başlanmış, eser okunmuş; eserde yer alan kelime ve kelime grupları saptanarak eserin söz varlığı tespit edilmiştir. Çalışma, toplamda üç ana bölüm altında ele alınmıştır. Birinci bölümde “Giriş” başlığı altında çalışmanın önemi, amacı, kapsamı, yöntemi, modeli ve Abbas Sayar’ın hayatı, edebî kişiliği, eserleri ele alınmıştır. Çalışmanın temel bölümünü oluşturan ikinci bölümde ise “Söz Varlığının Tanımı ve Abbas Sayar’ın Anılarda Yumak Yumak Adlı Eserinin Söz Varlığı” başlığı altında Türkçenin söz varlığı için önemli bir yer teşkil eden ve Türkçede sıkça kullanılan yabancı kökenli sözcükler, adlar, deyimler, atasözleri, ikilemeler, terimler, yerel söyleyişler, kalıp sözler, argo ifadeler ve ayetler verilmiştir. Üçüncü bölümde ise “Sonuç” başlığı altında çalışmada yer alan bulgular, yorum ve çıkarımlar yer almaktadır. Çalışmanın temel amacı, Abbas Sayar’ın “Anılarda Yumak Yumak” adlı romanında yer alan söz varlığı unsurlarını belirlemek ve bu unsurların Türkçenin söz varlığına olan katkısını tespit etmektir.
Çalışmanın sonucunda, dilin zengin ve güçlü bir kavram dünyasından oluşmasını sağlayan söz varlığı unsurları tespit edilmiş; bu unsurlar sayısal verilerle desteklenerek grafiklerle ifade edilmiştir. Elde edilen veriler, edebî metinlerin dil araştırmaları açısından ne kadar zengin birer kaynak olduğunu bir kez daha göstermiştir. Bu yönüyle çalışma ile hem söz varlığı araştırmalarına hem de edebiyat ve dil ilişkisine katkı hedeflemektedir.
Ahmet Paşa’nın kasidelerinde Fatih Sultan Mehmet tasavvuru
(Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-07-23) Kölge, Abdulbaki; Bozkurt, Kenan
Bu tez çalışması, klasik İslam edebiyatının temel nazım biçimlerinden biri olan kaside nazım şeklini; Arap, İran ve Türk edebiyatları çerçevesinde tarihsel gelişimi, biçimsel yapısı ve işlevsel dönüşümleri üzerinden ele almakta; özel olarak da Ahmed Paşa’nın kasidelerinde Fatih Sultan Mehmed algısını incelemektedir. Kaside, İslam kültür coğrafyasında sadece bir övgü şiiri olmanın ötesine geçmiş, siyasî meşruiyetin, kültürel aktarımın ve edebî temsilin aracı hâline gelmiştir.
Çalışmanın birinci bölümünde, kasidenin Arap edebiyatındaki doğuşu, Cahiliye ve İslam dönemlerindeki kullanımı, muallakat geleneği ve erken dönem şairlerinin katkılarıyla nasıl biçim kazandığı açıklanmıştır. İkinci bölümde, kasidenin İran edebiyatındaki gelişimi, özellikle saray merkezli edebiyat anlayışı çerçevesinde nasıl şekillendiği, Unsurî, Rûdekî ve Enverî gibi şairlerin katkılarıyla nasıl zenginleştiği değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise Ahmed Paşa’nın şair kimliği, Osmanlı kasideciliği içindeki yeri ve klasik söylemle kurduğu ilişki incelenmiştir.
Tezin ana eksenini oluşturan dördüncü bölümde, Ahmed Paşa’nın kaleme aldığı kasidelerde Fatih Sultan Mehmed’in nasıl idealize edildiği ve hangi temalar çerçevesinde işlendiği on sekiz başlık etrafında ele alınmıştır. Bu kapsamda Fatih, adaletli bir hükümdar, ilahi özelliklerle donatılmış bir lider, cömert ve kutlu bir şahsiyet olarak tasvir edilmiş; peygamberî meziyetler, kutsallık, güneş benzetmeleri, zekâ, güzellik ve keramet gibi temalar etrafında yeniden inşa edilmiştir.
Çalışma, kaside nazım şeklinin estetik gücünü ve sosyopolitik işlevini anlamaya, Ahmed Paşa örneğinde ise bir padişahın edebî temsili üzerinden klasik şiirin ideolojik yükünü ortaya koymaya yönelik özgün bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.
