Nevşehir Ovaören kazılarında ele geçen demir çağı seramiklerinin arkeometrik incelemesi
| dc.authorid | 0009-0008-5717-0779 | |
| dc.contributor.advisor | Bayazit, Murat | |
| dc.contributor.author | Özdaş, Büşra | |
| dc.date.accessioned | 2025-04-15T05:58:13Z | |
| dc.date.available | 2025-04-15T05:58:13Z | |
| dc.date.issued | 2025-03-12 | |
| dc.department | Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Arkeometri Anabilim Dalı | |
| dc.description | Bu tez çalışması Batman Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) birimi tarafından BTÜBAP-2023-YL-10 nolu proje ile desteklenmiştir. | |
| dc.description.abstract | Arkeometri, sosyal ve mühendislik bilimlerinin çeşitli alanlarını kapsayan ve sürekli gelişen bir bilim dalıdır. Arkeometrik incelemeler tarihsel gelişimleri açığa çıkarması ve yorumlamaya olanak sağlamasından dolayı arkeolojik çalışmaların değerlendirilmesinde son derece önemli ve gereklidir. Bu noktadan yola çıkan mevcut çalışma Nevşehir İli, Gülşehir İlçesi sınırları içerisindeki Ovaören Köyü’nde sürdürülen arkeolojik kazılarda ele geçen Demir Çağı’na tarihlenen seramiklerin detaylı arkeometrik incelemesini kapsamaktadır. İlk kez 2007 yılında arkeolojik çalışmaların başladığı Ovaören kazısında Kızılırmak Nehri’nin yaklaşık 25 km güneyinde yer alan Topakhöyük, Yassıhöyük ve teras alanı olmak üzere 3 farklı arkeolojik birim tespit edilmiştir. Şimdiye kadar tespit edilen veriler höyükteki en erken yerleşim evresinin Erken Tunç III dönemine kadar indiğini göstermiştir. Ovaören’in Erken Tunç Çağı’ndaki asıl yerleşim alanı ise Yassıhöyük’ün 350 metre batısındaki Topakhöyük ve teras alanı olup, söz konusu alanda Erken Tunç II döneminin başlarından Orta Tunç Çağı’nın ilk çeyreğine kadar uzanan yerleşim tabakaları tespit edilebilmiştir. Ovaören-Yassıhöyük’ün söz konusu dönemlerde bölgenin önemli merkezlerinden biri olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, bölgede ele geçen seramik buluntular üzerinde yapılacak arkeometrik incelemelerin mevcut literatüre önemli katkı sunacağı öngörülmektedir. Mevcut çalışmada Nevşehir ili Ovaören yerleşimindeki Demir Çağı’na tarihlenen temsili seramikler için arkeometrik karakterizasyon yapılması hedeflenmiştir. Bu amaçla X-ışını difraksiyon (XRD), portatif X-ışını floresans (p-XRF) spektroskopisi, taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile birlikte enerji saçınımlı X-ışınları spektrometresi (EDX), Fourier dönüşümlü kızılötesi (FTIR) spektroskopisi yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Demir Çağı seramiklerinde hammadde açısından örneklerin hemen hemen yarı yarıya birbirinden ayrıldığını göstermiştir. Analitik veriler Demir Çağı seramikleri içerisindeki çeşitliliğin fazla olduğunu göstermekte ve bir anlamda ithal ürünlerin de örnek seti içerisinde olabileceğini ve/veya alternatif hammadde kullanımını akla getirmektedir. Mineralojik içerik ve mikro yapı özellikleri seramikler için 700-1000oC arasında değişen pişirim sıcaklıklarına işaret etmiştir. | |
| dc.description.abstract | Archaeometry is a constantly evolving branch of science that encompasses various branches of social and engineering sciences. Archaeometric studies are extremely important and necessary in the evaluation of archaeological studies, as they reveal historical developments and allow interpretation. Based on this, the present work covers the detailed archaeometric examination of the ceramics dated to the Iron Age, which were found in the archaeological excavations carried out in Ovaören Village within the borders of the Gülşehir district of Nevşehir province. During the excavations in Ovaören, where archaeological studies were started for the first time in 2007, three different archaeological units were identified, namely Topakhöyük, Yassıhöyük and terrace area, located approximately 25 km south of the Kızılırmak River. The data found so far have shown that the earliest settlement phase in the mound dates back to the Early Bronze III period. The main settlement area of Ovaören in the Early Bronze Age is Topakhöyük and the terrace area, 350 meters west of Yassıhöyük, and settlement layers dating from the early Bronze II period to the first quarter of the Middle Bronze Age were identified in that area. It is understood that Ovaören-Yassıhöyük was one of the important centers of the region during the mentioned periods. Therefore, it is anticipated that archaeometric studies to be conducted on the ceramic findings recovered in the region will make a significant contribution to the existing literature. The aim of the present study was to perform archaeometric characterization for representative ceramics of the Iron Age found in Ovaören (Nevşehir, Türkiye). For this purpose, X-ray diffraction (XRD), portable X-ray fluorescence (p-XRF) spectroscopy, scanning electron microscope (SEM) together with energy dispersive X-ray spectrometry (EDX), and Fourier transform infrared (FTIR) spectroscopy methods were used. The results showed that the Iron Age ceramics were almost half separated from each other in terms of raw materials. The analytic data indicated a diversity in Iron Age ceramics, and in a sense, suggested that imported products may also be in the sample set and/or the use of alternative raw materials. The mineralogical content and microstructure features indicated firing temperatures ranging between 700-1000oC for the ceramics. | |
| dc.identifier.citation | Özdaş, B. (2025). Nevşehir Ovaören kazılarında ele geçen demir çağı seramiklerinin arkeometrik incelemesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12402/4948 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Arkeometri | |
| dc.subject | Seramik | |
| dc.subject | Karakterizasyon | |
| dc.subject | Demir Çağı | |
| dc.subject | Ovaören | |
| dc.subject | Archaeometry | |
| dc.subject | Ceramic | |
| dc.subject | Characterization | |
| dc.subject | Iron Age | |
| dc.title | Nevşehir Ovaören kazılarında ele geçen demir çağı seramiklerinin arkeometrik incelemesi | |
| dc.title.alternative | Archaeometric investigation of iron age ceramics uncovered in Nevşehir Ovaören excavations | |
| dc.type | Master Thesis |
