Erken Cumhuriyet’in ilk nüfus sayımında Diyarbakır (1927)
Yükleniyor...
Tarih
2018-12
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Tarih Okulu Dergisi (TOD)
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States
Özet
Cumhuriyet Türkiye’sinin temelinin atıldığı II. Meşrutiyet dönemi yeni bir devletulus birlikteliğini öneriyordu. Zira geç Osmanlı Devleti’nin yıkılış sürecine girmesinde
etkili olan husus çok kültürlülük, çok uluslu ve heterojen toplum yapısıydı. Milli
Mücadelenin başarıya ulaşması sonrası yönetici tabaka İttihat ve Terakki’nin yarım
bıraktığı ulus-devlet anlayışını tamamlamak için siyasi, sosyal, ekonomi ve kültürel
alanda önemli değişikliklere gitmiştir. Devlet yeni siyasal kimliğini oluştururken ulusdevlet inşa sürecinde yapılan değişikliklerden bir tanesi de nüfus sayımları olmuştur.
Çünkü yeni kimlik arayışında olan yeni devlet siyasi ve sosyal politikalara yön vermek
için nüfusun özelliklerini bilmesi gerekirdi. Türk tarihinde ilk kez bilimsel yöntemlerle
nüfusun sayımı 1927 yılında gerçekleştirilmiştir.
Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet döneminde yapılan ilk nüfus sayımının
Diyarbakır ili çerçevesinde ele almaktır. Daha çok nicel-nitel verilerden oluşan bu
çalışmada; Diyarbakır ili nüfusunun yoğunluğu, medeni hal durumu, okur-yazarlık
oranları, meslek kolları, yaş grupları, konuşulan anadiller ve dini inançlar açısından
özellikleri hakkında veriler yer almıştır. Çalışmanın konu olarak ele alınmasında,
Diyarbakır ilinin geçmişi hakkında birçok yazı kaleme alınmasına rağmen Cumhuriyet
döneminde ulus-inşa süreci içerisinde yer alan 1927 yılında yapılan nüfus sayımı
verilerinin araştırılmamış olması önemli bir eksikliğin giderilmesi gerektiği yönünde
olmuştur. Çalışmada başta kullanılan kaynaklar Başbakanlık Devlet İstatistik
Enstitüsü’nün hazırlamış olduğu fasiküller ve dönemin basını dikkate alınmıştır.
The Second Meşrutiyet (Constitutional Monarchy) period during which the foundation of the Republic of Turkey was laid was proposing a new state-nation union. Because multi-cultural, multi-national and heterogeneous nature of the society was effective in the Ottoman Empire’s falling into the process of collapse. With the success of the National Struggle, the ruling class underwent significant changes in the political, social, economic and cultural spheres so as to mature the nation-state conception which had been left incomplete by the Union and Progress. While the state was forming its identity, the censuses were one of the changes in the nation-state building process. Because, the new state that was in search for a new identity had to know the qualifications of its population in order to manage its political and social policies. The first ever-scientific census in Turkish history was conducted in 1927. The aim of this study is to discuss the first census in Republic within the context of Diyarbakır province. In this study which mainly consists of quantitative and qualitative data, we have given place to data regarding the population of Diyarbakır province in terms of its the density, marital status, literacy rates, occupational branches, age groups, spoken native languages and religious beliefs. In spite of many articles panned in relation to the history of Diyarbakır, the data of the census performed in 1927 has not been researched. The reason that this study is chosen is to fill this gap. The sources used in the study are the fascicules prepared by the Prime Ministry State Institute of Statistics and the press of the period.
The Second Meşrutiyet (Constitutional Monarchy) period during which the foundation of the Republic of Turkey was laid was proposing a new state-nation union. Because multi-cultural, multi-national and heterogeneous nature of the society was effective in the Ottoman Empire’s falling into the process of collapse. With the success of the National Struggle, the ruling class underwent significant changes in the political, social, economic and cultural spheres so as to mature the nation-state conception which had been left incomplete by the Union and Progress. While the state was forming its identity, the censuses were one of the changes in the nation-state building process. Because, the new state that was in search for a new identity had to know the qualifications of its population in order to manage its political and social policies. The first ever-scientific census in Turkish history was conducted in 1927. The aim of this study is to discuss the first census in Republic within the context of Diyarbakır province. In this study which mainly consists of quantitative and qualitative data, we have given place to data regarding the population of Diyarbakır province in terms of its the density, marital status, literacy rates, occupational branches, age groups, spoken native languages and religious beliefs. In spite of many articles panned in relation to the history of Diyarbakır, the data of the census performed in 1927 has not been researched. The reason that this study is chosen is to fill this gap. The sources used in the study are the fascicules prepared by the Prime Ministry State Institute of Statistics and the press of the period.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Nüfus Sayımı, Demografi, Diyarbakır, Cumhuriyet, Ulus-İnşa Süreci, Census, Demography, Republic, Nation Building Process
Kaynak
WoS Q Değeri
N/A
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
XXXVII-2
Künye
İlyas, A., Çoban, E. (2018). Erken Cumhuriyet’in ilk nüfus sayımında Diyarbakır (1927). Tarih Okulu Dergisi (TOD), (XXXVII-2), ss.521-541. DOI:http://dx.doi.org/10.14225/Joh1488
